وبلاگ

:

روش های درمانی جدید برای کنترل دیابت ملیتوس شامل استفاده از انسولین و یا داروهای خوراکی پایین اورنده قند خون، رژیم غذایی مناسب و ورزش است. فعالیت های بدنی در صورتی که به طور مستمر انجام شوند، حتی اگر همان فعالیت های فیزیکی روزمره و ساده مانند پیاده روی باشند، در کنترل قند خون تاثیرات مهمی دارند.شناخت نوع تمرینهای ورزشی مناسب، مدت و شدت ان و توجه به ورزش های خاص و دستورات مناسب برای بیماران دیابتی برای جلوگیری از عوارض بیماری از اهمیت خاصی برخوردار است. اگر فعالیت های فیزیکیبه طور منظم پیگیری شوند تطابق مناسبی در دستگاه های مختلف بدن ایجاد می کنند که علاوه بر تاثیر بر قند خون روی سایر فاکتورهای بیوشیمیایی خون از قبیل لیپیدها نیز اثر خواهند گذاشت(2).

پیش از ابتلا به دیابت نوع IIمعمولا افراد به شرایطی دچار می شوند که در ان هیچ یک از علائم مربوط به دیابت مشاهده نمی شود. به این حالت، دیابت پنهان گفته می شود. در این شرایط قندخون ناشتای سرمی 125-100 میلی گرم در دسی لیترمی باشد که از میزان طبیعی بالاتر بوده ولی نه بهمیزانی که به عنوان دیابت شناخته شود. این حالت پره دیابت یا پیش دیابت نیز گفته می شود(75).

هم اکنون پزشکان بیش از گذشته بر تشخیص دیابت پنهان به عنوان راهی برای پیشگیری از ابتلا به دیابت نوع IIو همچنین عوارض ان از جمله مشکلات قلب و عروق، چشم و کلیه تاکید می کنند.پزشکان بر این باورند که این عوارض معمولا پیش از اگاهی فرد از ابتلا به دیابت نوع IIاغاز می شوند. در صورتی که علائم دیابت قبل از ابتلای فرد به بیماری تشخیص داده شود، می توان از ابتلا به دیابت نوع IIجلوگیری نموده وخطر بوجود امدن عوارض دیابت از جمله مشکلات عروقی را در فرد کاهش داد.تحقیقاتی که اخیرا بر روی یک عده از افراد مبتلا به دیابت پنهان انجام گرفته حاکی از این است که تغییراتی در شیوه زندگی مثل ورزش کردن، رعایت رژیم غذایی صحیح کاهش وزن و نیز درمان به وسیله داروهای پایین اورنده قند خون، می تواند خطر ابتلا به دیابت نوع IIرا در این افراد به میزان 60 درصد کاهش دهد.علاوه بر این، تغییر در شیوه زندگی از طریق افزایش فعالیت بدنی و کاهش وزن، نقش موثرتری نسبت به استفاده از دارو در کاهش خطر ابتلای فرد به دیابت نوع IIخواهد داشت. در بیشتر موارد در صورت تشخیص زود هنگام دیابت پنهان، می توان قند خون بالای فرد را به حالت طبیعی بازگرداند(75).

در کشورهای اروپایی تیم های مختلفی برای اداره و کنترل بیماران دیابتی تشکیل شده اند.تیم هایی که شامل پزشک، متخصص رژیم درمانی،فیزیولوژیست ورزشی، روانشناس و پرستارند، که با تعیین وضعیت و شرایط بدنی بیمار، مراحل و شدت بیماری قند، دستورات دارویی،غذایی و ورزش مناسب را تجویز می کنند. برخی از بیماران دیابتی فقط با دستورات رژیم غذایی و ورزش مناسب و بدون استفاده از دارو کنترل می شوند(2).

تحقیقحاضر به این منظور، به بررسی اثر هشت هفته تمرین هوازی تداومی بر نیمرخ متابولیک زنان پره دیابت و دیابت می پردازد.

بیان مسئله:

دیابت یکی از گسترده ترین بیماری های متابولیکی در جهان به شمار می رود. بنابر گزارش امار سازمان بهداشت جهانی در صورتی كه میزان شیوع چاقی در همین سطح كنونی ثابت بماند، تعداد مبتلایان به دیابت نوع IIدر سال2000 از میزان2.8% یعنی 171 میلیون نفر به 4.4%یعنی به 366 میلیون نفر تا سال 2030 افزایش می یابند.به صورت دیگری نیز این گزارش اورده شده است که، هر ده ثانیه یک نفر در اثر ابتلا به دیابت جان خود را از دست می دهدو هر ده ثانیه دو نفر به این بیماری مبتلا می شوند.

دیابت شایعترین بیماری غیر واگیر در ایران است. شیوع ان در کشور ما سه تا پنج درصد یعنی معادل دو تا سه و نیم میلیون نفر از جمعیت کل کشور است. این رقم شامل کسانی است که یا مبتلا به این بیماری یا مستعد ابتلا به ان هستند(16). بروز دیابت در ایران رو به افزایش است.طبق مطالعات اخیر 23-14%ایرانیان بالغ بالای 30سال دیابتی هستند یا دچار عدم تحمل گلوکز(IGT)[1]می باشند، که تقریبا 25% موارد IGT در اینده دچار دیابت می شوند.طبق امار ارائه شده حدود 6-5% افراد 69-3 ساله در شهر تهران مبتلا به دیابت هستند(75).

کاهش فعالیت بدنی در جوامع با افزایش شیوع دیابت نوعII مرتبط است. خانم ها مهناز لنکرانی و فرزانه زاهدی، دو تن از محققان دانشگاه علوم پزشکی تهران معتقدند،مطالعات در ایران، حاکی از کمبود تحرک بدنی به ویژه در زنان است. مطالعات انان روی 135 بیمار دیابتی نشان داد، 90% زنان دیابتی ایرانی در اوقات فراغت بی تحرک هستند و میزان وقت صرف شده برای فعالیت بدنی در اوقات فراغت بسیار کم است(2).

بنا به گفته دكتر مادلین فرنستورم(Madelin Fernstorm)، رئیس مركز كنترل وزن دانشگاه پیتزبورگ، ورزش به كنترل قند خون كمك می‌كند و نیاز به دارو و انسولین را كاهش می‌دهد. براساس مطالعات گسترده در سال 2001 تحت عنوان “برنامه پیشگیری از دیابت”، نشان داده شد که ورزش می ‌تواند روند پیشرفت منجر به دیابت نوع IIرا كندتر سازد(3).

دكترآلبرایت(Ann Albrighte)ازدانشگاه كالیفرنیا و رئیس بخشبرنامه پیشگیری و كنترل دیابت می‌گوید: “می‌توان از روند ابتلا، با ورزش پیشگیری بهعمل آورد.”(24).

ورزش درمانی در افراد مبتلا به دیابت نوعII ،بالقوه درمان موثری برای خود بیماری است، میزان قند خون با ورزش ملایم بهتر كنترل می شود،زیرا فعالیت ورزشی، حساسیت به انسولین را افزایش می دهد. عضله اسکلتی محل عمده مقاومت به انسولیناست،که تمرین های ورزشی، حساسیت انسولین در این بافت را بهبود میبخشد. براساس مطالعات جدید حتی میزان نسبتا کمی ورزش و ایجاد تغییر سالم دررژیم غذایی می تواند بروز دیابت را در بزرگسالان به تاخیر بیندازد(39).

دراین تحقیق برآنیم تا اثر تمرین را برروی فاكتورهای متابولیک فرد بررسی كرده و با توجه به دو گروه پره دیابتو دیابت، نتایج را در این دو گروه بررسی و مقایسه کنیم. و در نهایت به سوال اساسی تحقیق پاسخ دهیم که ایا هشت هفته تمرین هوازی منتخب بر روی نیم رخ متابولیک زنان پره دیابت و دیابت موثر است یا خیر؟

اهمیت و ضرورت پژوهش:

جهان در حالی وارد قرن بیست و یکم شد که بیش از یکصدو چهل میلیون نفر مبتلا به بیماری دیابت بودند. در این میان سهم کشور ما حدود سه و نیم میلیون تا چهار میلیون نفر دیابتی است. در روز جهانی دیابت (بیست و سوم ابان برابر با چهاردهم نوامبر) فدراسیون جهانی دیابت اعلام کرد، هزینه های مهار و درمان دیابت، ده درصد بودجه ملی بهداشت جوامع را به خود اختصاص می دهدو نیمی از ان صرف درمان عوارض مزمن دیابت می شود. این در حالی است که متخصصان و کارشناسان پیوسته در باره روند رو به رشد بیماری دیابت در کشورمان به عنوان شایعترین بیماری غدد درون ریز در دهه های اخیر هشدار می دهند.

بیماری دیابت یکی از سه عامل اول مرگ و میر در دنیاست. بیماریزایی این عارضه چه از نظر هزینه های درمانی و چه ازجهت از کار افتادگی بسیار بالاست ویکی از عمده ترین مسائل بهداشتی درمانی در جوامع به شمار می رود. از سوی دیگرهمراهی ان با چاقی و افزایش چربی خون، احتمال ایجاد بیماری قلبی عروقی را به عنوان اولین عامل مرگ و میر در انسان به شدت افزایش می دهد. از این رو تاکید و توجه وزارت بهداشت و سازمان های مسئول کشور تنها محدود به بیماری دیابت نبوده و در زیر مجموعه این توجه بر اهمیت کنترل و پیشگیری از چاقی و اموزش مهارت های زندگی نیز تصریح شده است. بیش از بیست در صد کودکان ایرانی که در سنین مدرسه هستند اضافه وزن دارند که به دلیل تغذیه نادرست است و می تواند زمینه ساز دیابت نوع دو باشد.در برنامه کشوری غربالگری و مهار بیماری دیابت مشخص شده که پانزده درصد مردان و سی درصد زنان دچار اختلال تحمل گلوکز هستند(16).