مدرنیته پیشرفت مداوم است و پیشرفت رقابت را به مفهوم پیشتر بودن
میافریند. در این میان زمان نیز دچار واژگونی در مفهوم و کاربرد شد. آنچه در دوران مدرنیته
حایز اهمیت است هر چه سریعتر پیش رفتن است.برای پیشرفت سریع ناچار از به کارگیری
نیروهایی هستیم که به طور موازی بر روی یک پروژه و برای رسیدن به یک هدف کار میکنند.
اما مساله به این سادگی حل نمیگردد. برای کار یک تیم بزرگ نیازمند مدیریت صحیح و
سریع آن هستیم تا بتوانیم از آشفتگی جلوگیری کنیم. این مساله باعث گردید تا علم کنترل
پروژه به وجود آید. هدف از این دانش چگونگی مدیریت یک تیم بزرگ از مهندسین کارگران
و کارمندان بود به صورتی که بتوانند در سریعترین زمان ممکن انجام یک پروژه را به انتها
برسانند. در کنار زمان عوامل دیگری نیز در کار هستند، بودجه و اهداف از پیش تعیین شده
برای پروژه از جمله مسایلی هستند که باید در اجرای هر پروژه مورد توجه قرار گیرند. روش
بهینهی اداره کردن مثلث زمان، بودجه و اهداف تمام آن چیزی که مدیریت و کنترل پروژه
سعی در رسیدن به آن داشته و دارد.
متاسفانه به گواهی تاریخ این دانش در رسیدن به اهداف خود ناکام مانده
است و از سوی دیگر تمام پیشرفت این دانلش پس از اختراع نمودارگانت در سالل ۱۹۱۰
پیشرفت انقلبی نداشته است تا اینکه در دهلهی پیش دکتر گلدرت
1تئوری محدودیتهای
1 Goldratt
خویش را برای سیستم کنترل پروژه سازگار کرد و آنچه سیستم کنترل پروژهی زنجیرهی
بحرانی نامیده میشود به وجود آمد. این سیستم سعی بر این دارد تا با بهره گرفتن از جدیدترین
تئوریهای مدیریت بتواند راه حلی برای معضل کنترل پروژه بیابد. اگر چه این روش کنترل
پروژه به لحاظ تئوریک بسیار جالب توجه به نظر میرسد اما در عمل مشکلت و نقاط تاریک
فراوانی رد پیش روی آن قرار دارد.
با این که بیش از یک دهه از معرفی این سیستم جدید کنترل پروژه میگذرد و
با تمام کاستی های سیستم کنترل پروژه سنتی، اما هنوز این سیستم در میان کنترل و مدیریت
صنعتی پروژه ها جایگاه خود را پیدا نکرده است و در عمل سیستم کنترل پروژه CCPM
نتوانسته است جایگاه خود را پیدا کند. این مساله با توجه به مشکلتی که سیستم فعلی دارد
بسیار تعجب بر انگیز است .
با توجه به مورد توجه قرار گرفتن روش زنجیره ی بحرانی در تئوری, نگگارنده
دلیل این مساله را عدم ارائه مناسب و قابل درک از این متدولوژی میداند. عدم وجود
الگوریتمی مناسب و مشخص برای پیاده سازی این روش و نیز عدم وجود نرم افزارهایی که
بتوانند این شیوه را به آسانی پیاده سازی کنند باعث شده است تا این شیوه هنوز در صنعت
مهجور بماند.
این پایان نامه تلشی است برای گردآوری کلیهی مقالتی که بر روی این
سیستم نوشته شدهاند و ایجاد یک مدل شیگرا از این سیستم به کمک ابزار uml، به این
ترتیب میتوان گامهای زیر را در راستای فایق آمدن بر مشکل ذکر شده برداشت:
۱- کاربران کنترل پروژه دید کلی و در عین حال جامعی از سیستم به دست
میاورند و به این ترتیب آشنایی پراتیکی با موضوع پبدا خواهند کرد.
۲- مدلی مناسب برای پیاده سازی این روش به وجود میاید. این مدل از سویی
کمک خواهد کرد تا برنامه ای بر این پایه و اساس ایجاد گردد و از سویی دیگر کمک میکند تا
بتوان این روش کنترل پروژه را به صورت دستی اجرا کرد.
بدون تردید، حجم روزافزون پروژه های كشور بر الزام توجه بیشتر به دانش مدیریت پروژه و انطباق سیستمهای
مدیریتی پروژه ها با مبانی و روش های روز برنامه ریزی و كنترل پروژه، بیش از پیش صحه میگذارد. پروژه های
تونلسازی از جمله مهمترین و پرهزینهترین طرحهای عمرانی در كشورها میباشند كه اجرای این پروژه ها با فن آوری
و پیچیدگیهای خاص همراه است. اهمیت پایهریزی و اجرای دقیق یک سیستم مؤثر برنامه ریزی و مدیریت ریسك در
اجرای پروژه های بزرگ، به علت وجود ویژگیهایی همچون تنوع، تعدد و وابستگی فعالیتها، سرمایهبری بالا، دورهی
زمانی طولانی چرخهی حیات پروژه، تكنولوژی پیچیدهی اجرا، ملاحظات سیاسی، اجتماعی و زیست محیطی، عدم
قطعیتهای بالا و وابستگی به ماشین آلات و تجهیزات مناسب آنچنان است كه میتوان آن را یكی از اركان اساسی
موفقیت پروژه نامید. از آنجا كه طرحهای عمرانی عموماً در كلیهی مراحل مطالعات، طراحی، ساخت و بهره برداری با
شرایط ریسك و خطرپذیری همچون شرایط زیرزمینی، مواجهه با بلایای طبیعی و هزینه بالای ساخت مواجهند، عدم
توجه به عدم قطعیتها و ریسكهای پروژه علیرغم این كه باعث عدم مطلوبیت دردستیابی به اهداف پروژه میشود،
دقت تخمین زمان و هزینه پروژه را نیز پایین میآورد.
در انجام این تحقیق ابتدا در فصل دوم مبانی مدیریت پروژه بر اساس استاندارد جهانی مدیریت پروژه PMBOK
1
مورد بررسی قرار گرفته است. در این بررسی كه به روش كتابخانه ای انجام شدهاست، اصول مدیریت پروژه و
روش های رایج برنامه ریزی مورد بررسی قرار گرفته است.
در فصل سوم نیز به برنامهی مدیریت ریسك و بهطور مشروح فرایندهای مدیریت ریسك بر طبق استاندارد
جهانی PMBOK پرداخته شده است.
در فصل چهارم انواع حفریات زیرزمینی مورد بررسی اجمالی قرار گرفته و به اهمیت فضاهای زیرزمینی،
وظایف آنها و كاربرد آنها پرداخته شده است.
در فصل پنجم مشكلات اجرایی و خطرات زمان بهره برداری تونلهای شهری مورد بررسی قرار گرفته و در
فصل ششم به معرفی مطالعه موردی پرداخته شده است و در فصل هفتم نرمافزارهای مدیریت ریسك و شبیهسازی
ریسك، بر اساس اطلاعات موجود تفاوت میان نرم افزارهای pertmaster ،Topsis و Risk@ معرفی شدهاند و نیز
به تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته شده و در فصل هشتم نیز نتایج و پیشنهادات این مطالعه ارائه شده است.
توجه به اولین مرحله از خردایش سنگ كه توسط حفاری و انفجار صورت می پذیرد، یكی از
اساسی ترین و حساس ترینپارامتر های موثر بر اقتصاد و حیات معدن به شمار می رود. انجام یک انفجار
مطلوب، كاهش هزینه های كل خردایش سنگ، بهبود بازدهی عملیات حفاری، بارگیری، باربری و بهبود
عملیات بعد از استخراج مواد معدنی كه شامل ورود مواد به سنگ شكن های اولیه و ثانویه و غیره می
باشد، را به دنبال خواهد داشت. به منظور دستیابی به تمامی موارد ذكر شده لازم است تا با شناسایی عوامل
تاثیر گذار بر فرایند چالزنی و انفجار آن را بهینه نمود. به طور كلی عوامل موثر بر روی انفجار را می توان
به دو گروه عمده شامل، پارامتر های قابل كنترل (الگوی انفجار) و پارامتر های غیر قابل كنترل
(خصوصیات ژئومكانیكی توده سنگ) تقسیم بندی نمود. خرج ویژه، نحوه آرایش چال ها، تاخیر در
شروع انفجار، قطر چال، ضخامت بارسنگ، فاصله ردیفی چال ها، طول گل گذاری و ضریب سفتی از
جمله پارامتر های قابل كنترل و حفره های طبیعی و نواحی غیر مقاوم شامل سطوح لایه بندی، گسل ها و
درزه ها جز پارامتر های غیر قابل كنترل محسوب می شوند.
همانگونه كه پیشتر مطرح شد نخستین و اصلی ترین هدف انفجار در معادن، خرد باطله و ماده
معدنی است كه در صورت مناسب انجام شدن انفجار تسهیل عملیات بارگیری و كاهش مشكلات در
بخش سنگ شكنی را خواهیم داشت. خردایش مطلوب به عوامل متعددی از مانند نوع ماده منفجره،
چاشنی، پرایمر، نوع سنگ و خرج ویژه بستگی دارد. اما در بعضی از شرایط به دلیل عدم دسترسی به
خردایش بهینه تبعاتی در اثر انفجار بد پدید می آید كه عبارتند از لرزش زمین، شكستگی های نا مطلوب
مثل عقب زدگی، جناح زدگی، پرتاب سنگ و انتشار امواج انفجاری در هوا و تولید صدای مهیب در
.هوا
محققین بسیاری نظیر كونینگهام، لیلی، لانگفورس و … در گذشته روابطی را جهت پیش بینی
میزان خردایش ناشی از انفجار ارائه نموده اند كه با توجه به شرایط پیچیده حاكم بر روابط بر عملیات
انفجار، نتایج حاصله چندان قابل اعتماد نیستند. در سال های اخیر، به منظور مدلسازی محیط های
ناهمگون و پیچیده روش های متفاوتی جهت پیش بینی این موارد مورد استفاده قرار گرفته است. از جمله
این روش ها شبكه های عصبی مصنوعی است كه به تازگی در صنعت معدنكاری ظهور پیدا كرده و نتایج
قابل توجهی را در زمینه های مختلف معدنی حاصل نموده است. شبكه های عصبی در مبحث انفجار
4
معادن كاربرد هایی در داخل و خارج از كشور داشته است. كه از آن جمله می توان به پیش بینی لرزش
زمین، پیش بینی پرتاب سنگ، عقب زدگی و غیره اشاره نمود .
اما بحث تحلیل های آماری كه به غلط رگرسیون نامیده می شود، در بخش صنعت معدن كاربرد
های قابل ملاحظه و چشم گیری جز چند مورد انگشت شمار نداشته است كه بیشتر در قسمت مكانیك
سنگ به كار رفته است. در مورد انفجار معادن تنها سه مورد مطالعاتی در دست
رس می باشد كه دو مورد
مطالعاتی در زمینه لرزش زمین و یک مورد در زمینه پرتاب سنگ می باشد .
قیمت 5000 تومان
:
در ابتدا باید گفت معدن انگوران بزرگترین و پر اهمیت ترین معدن سرب و روی ایران
است . و از نظر فلز محتوی با معدن بزرگ مس سرچشمه قابل مقایسه است . این معدن
در طول جغرافیایی 20 درجه و 47 دقیقه شرقی و عرض 40 درجه و 36 دقیقه شمالی
واقع است . آانسار انگوران به صورت یک رگه با ضخامت حدود 100 تا 260 متر و
شیب حدود 20 تا 30 درجه به طرف شرق تشكیل شده است . طول آانسار انگوران در
بخش پر ضخامت حدود 700 متر و بیشترین عرض آن 600 متر است . گسترش
سطحی آانسار با افزایش عمق ودر جهت جنوب آاهش می یابد. به طور آلی ماده
معدنی از دو بخش سولفوره در ترازهای پایین واآسیده در ترازهای بالایی تشكیل شده
است . درحال حاضر بدلیل عمق زیاد بخش سولفوره تنها بخش اآسیده آانسار استخراج
می گردد . و آانیهای حاوی سرب و روی در بخش اآسیده آانسار اسمیت زونیت ، همی
مورفیت ، سروزیت و میمتیت وآانیهای مهم بخش سولفوره آن اسفالریت و گالن است
. [ 39و35]
اآتشافات آانسار انگوران تا قبل از سال 1350 تنها با یكسری ترانشة ، چاه و تونلهای
اآتشافی انجام شده بود . اما پس از اخذ نتیجه مثبت از عملیات مذآور ، تعداد 97 گمانه
اآتشافی به طول تقریباً 14700متر در چند مرحله حفر گردیده است علاوه بر موارد
فوق یكسری مطالعات ژئو فیزیكی و ژئو شیمیایی درمحدوده آانسار مورد نظر انجام
شده است در سالهای اخیر در ادامه فعالیتهای اآتشاف تكمیلی معدن5480 مترگمانه
بدون مغزه و 5450 متر گمانه اآتشافی همراه با مغزه گیری حفر شده است [ 2 و 26 ]
.
ذخیره آانسار انگوران در مقاطع زمانی مختلف به دفعات ارزیابی شده است . طبق
آخرین ارزیابی ذخیره آانسار انگوران آه در سال 1379 توسط شرآت معدن زمین و
شرآت توسعه معادن روی ایران انجام شده مقدار ذخیره باقیمانده معدن در حدود
19321 هزارتن با عیار حدود 28/56 درصد روی و 4/55 درصد سرب برآورد شده
است .
در ابتدای فعالیت معدنكاری در معدن انگوران به علت آاربرد روش های انتخابی و
استخراج سنگهای پرعیار ، ضرورتی برای آانه آرایی احساس نمی شد اما از سال
1342 برای پر عیار آردن آانسنگهای آربناته ، آوره های تكلیس احداث گردید . با
گذشت زمان ساخت آوره های تكلیس اختصاصی ادامه یافته و با مطرح شدن استخراج
معدن به روش روباز و افزایش ظرفیت استخراج مسئله احداث آارخانه آانه آرایی در
دستور آار بهره برداران معدن قرار گرفت . سرانجام با انجام مطالعات بسیار ، آارخانه
آانه آرایی دندی طراحی و عملیات نصب آن درسال 1352 آغاز و در سال 1358 پایان
یافت [ 9 ]
هم اآنون میزان استخراج سالانه ماده معدنی در حدود 500 هزار تن با نسبت باطله
برداری حدود 7:1 است با وجود اینكه معدن انگوران در شمار معادن بزرگ آشور
طبقه بندی می شود اما نحوه انجام فعالیتهای معدنی و سیاست گذاری برای بهره برداری
بلندمدت از معدن قابل مقایسه با معادن بزرگ آشور نیست . یكی از مهمترین مشكلات
و آمبودهای آه در معدن انگوران ملاحظه می شود عدم وجود یک طرح تفصیلی بلند
مدت به همراه یک برنامه سیاست گذاری آلان برای استخراج ماده معدنی است . شاید
تغییر بهره برداران معدن در آوتاه مدت مهمترین دلیل بروز این نقیصه باشد . در هر
صورت عدم تهیه طرح تفصیلی برای استخراج معدن باعث کاهش راندمان عملیات
معدنكاری ، بروز مشكلات متعدد در برنامه ریزی تولید و خطوط فرآوری و همچنین
عدم موفقیت در مسایل تجاری و احداث صنایع وابسته به معدن خواهد شد [21] .
این پایان نامه با هدف تهیه طرحی برای بررسی وضعیت آینده معدن در صورت
استخراج آلی آانسار به روش رو باز درسه بخش تهیه وتنظیم شده است .
دراولین مرحله به منظور طراحی پایداری شیب توسط نرم افزار FLAC ابتدا اطلاعات
3
تمامی گمانه ها ، توپوگرافی و مقاطع عمѧودی و افقی مورد بررسی قرارگرفته و در
نهایت به صورت فایلهای قابل استفاده توسط نرم افزار FLAC منتقل شده اند و با توجه
به اطلاعات اکتشافی اضافه شده ، مقاطع جدید ترسیم شده اند .
در پایان پس از نتیجه گیری برای بهتر شدن شرایط کار در معدن و بهبود شرایط فعلѧی
راهكارهایی ارائه شده آه امید است مفید واقع شود .
:
نفت و گاز طبیعی حداقل تا یكصد سال آینده به عنوان عمده ترین منابع انرژی در جهان باقی خواهند ماند.
در ایران به عنوان كشوری كه بیش از 10% كل مخازن نفت و 13% كل مخازن گاز جهان را داراست، صنایع
نفت و گاز و صنایع وابسته به آنها در درجه اول اهمیت قرار دارند.
از آنجاییكه بخش عمدهای از هزینه های مربوط به توسعه میادین نفتی در قسمت تحت الارضی مرتبط به
حفاری می باشد،بالا بردن بازدهی حفاری به معنای دستیابی به همان اهداف از پیش تعیین شده البته در
مدت زمان كمتر و هزینه پایینتر امروزه مورد توجه تمامی مهندسین و دست اندركاران حفاری قرار گرفته
است،چرا كه زمان و هزینه حفاری یک عامل تعیین كننده در بازگشت سرمایه در پروژه های نفت و گاز است.
جهت نیل به این هدف روشها و مدلهایی ارائه شدهاند كه به آن بهینهسازی حفاری اطلاق میشود و در
تعریف دقیقتر، بررسی و پردازش اثرات متقابل پارامترهای مختلف حفاری طی یک مدلسازی ریاضی برای
نیل به بازدهی بیشینه، بهینهسازی حفاری نامیده میشود و امروزه تقریباً در تمامی كشورهای نفتخیز
مرسوم شده است.
با توجه به اهمیت بحث حفاری و هزینه های آن، به منظور بالابردن بازدهی حفاری مدلها و روش هایی ارائه
شدهاندكه امروزه از تركیب آنها نتایج قابل قبولی در افزایش میزان نفوذ و كاهش هزینه حاصل شده است.
در همین راستا دو شاخص اصلی هزینه و زمان حفاری را میتوان برشمرد كه اگرچه هزینه حفاری شاخصی
مهمتر و قابل توجهتر است اما با توجه به پیچیدگی بسیار بالای محاسبات و عدم قطعیت و نیاز به اطلاعات
كامل، دقیق و شفاف از هزینه های انجام شده در بیشتر موارد شاخص طول مدت حفاری را مناسبترین
شاخص عملكرد عملیات حفاری برای كنترل و بهینهسازی عملیات مدنظر قرار میدهند.
بنابراین به منظور كاهش مدت زمان حفاری و بالا بردن نرخ نفوذ ابتدا باید به مطالعه و شناخت عوامل فنی
و مهندسی تاثیرگذار در میزان نفوذ مانند خصوصیات گل حفاری،هیدرولیك،وزن روی مته،دور مته،عمرمته
و سایر پارامترها پرداخت،كه بطوركلی میتوان به دو گروه عمده شامل پارامترهای تغییرپذیر و پارامترهای
غیر قابلتغییر تقسیمبندی نمود.
پس از انجام این مطالعات لازم است با آشنایی از تاریخچه،موقعیت جغرافیایی و زمینشناسی میدان سراجه
داده های حفاری در میدان مورد بررسی و محاسبه قرار گیرند.
در ابتدا گزارشات روزانه حفاری 5حلقه چاه جمعآوری شده و پس از بررسی و كنترل كیفیت داده ها، از میان
آنها اطلاعات مورد نیاز را در فرمت خاصی كه در صفحات اكسل طراحی گردید وارد نموده و آماده آنالیز قرار
میگیرد.