:
انسان به عنوان موجودی با فرهنگ برای حفظ روابط اجتماعی از طریق افكار و احساسات ارزشها و هنجارهای اجتماعی را شكل داده و بر حسب ان پدیده نظم اجتماعی را سامان می‌دهد لذا هر گاه ارزشهای اجتماعی و قواعد رفتار مراعات نشود نظم اجتماعی آسیب می‌بیند كه از آن جامعه به عنوان كجرو یاد می‌شود . (آقاجانی ، كتاب زنان ، جلد 17: 67)
تردیدی نیست كه در اكثر جوامع به مسأله جرم و بزه از ابعاد گوناگون جامعه‌شناسی روانشناسی و جرم شناسی و ابعاد دیگر پرداخته شده و این مسأله خود تا حد زیادی ذهن جامعه‌شناسان آن جوامع را به خود مشغول داشته است .
با افزایش روز افزون جمعیت و ورود به هزاره سوم بالطبع هر روز شاهد بروز ناهنجاریهاو جرائم زیادی در جامعه خواهیم بود و زنان به عنوان نیمی از این جامعه كه امروز نیمی از جمعیت فعال و همچنین از اركان مهم سیاستگذاری جامعه از ابتلا به این پدیده مستثنی نیستند.
زنان به عنوان افرادی كه می‌توانند قطعا در حوزه تعریفات الگوها و هنجارهای حوزه های اجتماعی خود نقش تعیین كننده و تاثیر گذار داشته باشند، خود نیز می‌توانند بسته به عواملی كه در تحلیل دامنه های آسیب‌شناسی اجتماعی این تحقیق خواهد امد به افرادی بدل شوند كه خود از این الگوها تحظی نموده و در معرض مجازات‌هایی قرار گیرند كه برای این عدول از قوانین جامعه آنها را مجازات‌ها را تعریف كرده است .
زنان با خروج از این قوانین باعث شده‌اند كه بدون در نظر گرفتن نقش خود و تاثیر گذاری فرزندان از الگوهای رفتاری آنان و یا اگاهی ناصحیح از آنچه باید انجام دهند به بیراهه رفته و كجرو ونام گیرند كه عاقبت باید به مجازات‌های در نظر گرفته شده از سوی جامعه تن در دهند كه زندان شایعترین آنهاست.
این تحقیق به بررسی مشكلات زندانیان زن پس از آزادی می‌پردازد و اینكه آیا حمایتهایی برای بازگشت به زندگی سالم در جامعه آنان صورت می‌گیرد یا اینكه یک زن به خاطر طرز نگاه جامعه پس از گذراندن دوران محكومیت باز هم باید تا آخر عمر عنوان متخلف و كجرو را با خود یدك بكشد.
طرح مسأله
از نتیجه بررسی و مطالعات در زمینه جرم و كجروی به این نتیجه می‌رسیم كه آسیب‌سازی فقط منجر به مردان نیست و زنان نیز در پدید آوردن این قبیل رفتارها سهم بسزایی دارند.
این تفاوت علاوه بر ویژگیهای جسمانی ، دلیل اجتماعی و روانی نیز دارد . به خاطر نگاه خاصی كه جامعه به زن دارد و همیشه دوست داشته كه او را محفوظ در خانه و محبوس در سنتها نگه دارد ، به همین دلیل وقتی كه زنان مجرم تلقی می‌شوند و مجبور به قبول مجازات بعد از رهایی و اتمام دوره قبل از محكومیت خانواده، جامعه و همچنین نظام اجتماعی دیگر او را مانند دوره قبل از محكومیت پذیرا نیست.
برای نقض این پدیده وجود سازمان های حمایتی و بازپروری ضروری می کند تا برای سرگیری زندگی سالم شرایط مناسبی را برای زنان فراهم آورد. در این تحقیق سعی داریم بررسی همین مشكلات بر سر راه زندانیان زن آزاد شده از زندان وجود دارد بپردازیم و به این سوالات پاسخ دهیم .
1-زنان پس از آزادی از زندان با چه مشكلاتی مواجه می‌شوند؟
2- برای برطرف كردن این مشكلات چه راهكارهای حمایتی وجود دارد؟
اهمیت و ضرورت تحقیق
انحرافات اجتماعی بویژه انحرافات زنان تهدیدی در قبال به خطر افتادن امنیت روانی-اجتماعی و حتی سیاسی و اقتصادی یک جامعه می‌باشد . اولین و كوچكترین نهاد اجتماعی كه با آن روبرو می‌شویم خانواده است و طبیعتاً افراد در وجود خانواده بیشترین و اساسی ترین الگوها و هنجارها را می‌آموزند پس به كانون خانواده‌ای بزرگتر یعنی جامعه گام می‌نهند و هر گونه تغییر در الگوهای خانواده باعث تغییر در افراد خانواده نیز می‌شود. زنان در خانواده كه به عنوان مادر شناخته می‌شوند بیشترین نقش تعیین كننده در شیوه پرداختن به زندگی و آموزش به فرزندان را به عهده دارند. چه بسیارند زنان كه خود به تنهایی هم مسئولیت تربیت فرزندان را به عهده دارند (كه خود گامی بزرگ در جهت ساختن فردای آنان است ) و نقش دیگرشان بر آورده كردن نیازهای مالی و اقتصادی خانواده است . و مطمئنا برای برآورده ساختن این دو نیاز عاطفی و مالی دچار مشكلات بسیار زیادی خواهند شد . بسیاری از آنان نتوانسته از عهده این مهم برایند و دچار رفتار انحرافی می‌شوند و كانون خانواده را سخت دچار مشكل می‌سازند از طرفی دیگر فرزندان نمی‌توانند از این چنین زنانی الگوهای مناسب را آموخته و به جای آن رفتارهای انحرافی را جایگزین می‌سازند و از طرف دیگر شاید خانواده نتواند این زنان را باز به محیط خود بپذیرد .
این زنان به گونه های مختلف دچار مشكلات می‌شوند و پس از آزادی عده ای از آنان بازگشت به زندان را تنها راه ادامه زندگی دانسته و عده دیگر كه راه بهتر یعنی پناه به خانواده را ترجیح می‌دهند دچار واكنشهایی از سوی اطرافیان می‌شوند كه آنان نیز متقاعد می‌شوند كه به رفتار گذشته باز كردند و از سوی دوستان سابق خود حمایت شوند و تعدادی دیگر نیز اصلا به محیط خانواده باز نمی‌كردند.
اهداف تحقیق
بر اساس عنوان تحقیق اهداف زیر قابل بررسی است:
- بررسی و شناخت مشكلات زندانیان زن آزاد شده از زندان مشهد
-
-
- بررسی و اهمیت جایگاه هر یک از این مشكلات در فرایند زندگی روزمره زندانیان زن بعد از آزادی
انحرافات اجتماعی
رفتارهایی كه با معیار ها و هنجارهای اجتماعی سازگار و منطبق نیست وقتی تعداد جرائم و بزهكاری ها از حد معینی از یک جامعه گذشت می‌توان از ان به عنوان یک بیماری اجتماعی یا آسیب نام برد. ( فهیم ، مأوی ، شماره 74 : 5)
كجروی deviance
آسیب‌شناسی Pdathology
از جمله واژه هایی كه بسیاری آن را مفهومی مترادف با كجروی می دانند. آسیب‌شناسی وظیفه ریشه یابی بیماری های تنی راه به عهده دارد و قلمرو جامعه‌شناسی نیز آسیب‌شناسی اجتماعی نهاده می‌شود . ( سلیمی ، جامعه‌شناسی كجروی : 233)
آسیب‌شناسی اجتماعی
نابهنجاری
یكی از مفاهیم نزدیک به انحراف است فرد نابهنجار كسی است كه فاقد سازگاری بافت كلی یک نظام باشد كه یادر كارایی یک نظام مفسر یا با انتظار و توقع مردم نا همخوان و یا از آنچه معمول و متداول و طبیعی شمرده می‌شود متمایز باشد . (محمدی، آسیب‌های اجتماعی زنان در دهة 80-1370 : 22)
به بیان دیگر رفتاری نابهنجار ، انحراف و آسیب تلقی می‌شود كه حاوی انحرافات گسترده ای از معیار های اجتماعی باشد . از نظر جامعه‌شناسی ، مشروعیت و نابهنجار خار بودن یک رفتار از نوع دیدگاه و انتظار یک جامعه یا هر گروه اجتماعی ناشی می‌شود و در صورتی انحراف تلقی می‌شود كه هنجارهای مكرر و در حدی گسترده نادیده گرفته شود . (شریعتمداری ، كتاب زنان ، شماره 17 : 52 )
بزهكار
كسی كه بر خلاف مسیر و موازین مورد قبول جامعه گام بر میدارد و رفتاری خلاف رفتار انسانهای منضبط و معقول انجام می‌دهد.
بزهكاری
شامل كلیه اعمال و ناهنجاری هایی می‌شود كه به دلیل عوامل روانی بیرونی از فرد سر زده و ضد ارزشهای اجتماعی محسوب می‌شود . (اصلاح و تربیت ، 1381 ، ج6و7 : 50)
جرم
از نگاه حقوقی هرگونه فعل یا ترك فعلی كه در قانون برای ان مجازات تعیین شده باشد جرم محسوب می‌شود . (جهانگیری، 1379 : 437)
مجرم
كسی است كه در زمان معین ، عمل او بر خلاف مقررات قانونی رسمی كشور باشد . وقوع جرم نه تنها نظم و ارامش و سلامت جامعه را بر هم می زند ، بلكه خسارات روحی و جسمی و مادی به افراد و آزادی و استقلال آنها وارد می‌سازد . ( شلویری و پولادی ، 1381 :146)
مشكل اجتماعی
مشكل با قید اجتماعی به موقعیت تعدادی از افراد در قالب گروه های سازمان یافته یا غیر سازمان یافته اطلاق می‌شود كه عمل آنها از سوی كل جامعه تایید نمی‌شود و در صورت استمرار عمل گروهی ،آسیب‌هایی برای كل جامعه ایجاد خواهد شد و افراد سعی دارند تا به رفع یا كاهش اثرات آن بپردازد.
جامعه‌شناسان كلاسیک مشكلات اجتماعی را در موقعیت های دردناك یا غیر مطلوب برای توده واقعی مردم تلقی كرده اند .
روسپیگیری
نوع رابطه میان روسپی و مشتری نوعی تحقیر متقابل است.
روسپیگری معمولاً با سایر انواع آسیب‌شناسی روانی ـ اجتماعی ، نظیر اعتیاد ، جرم ، جنایت و الكسیم، همراه است. زن های روسپی به درجات مختلف اختلال شخصیتی دارند ودر بعضی موارد قوای هوشی پایین تر از معمول را دارا هستند .برخی از آنها همجنس گرایند و احساس خصومت خود را از طریق تحقیر وی با درگیر ساختن او در رابطه غیر اجتماعی و غیر اخلاقی ابراز می‌كنند.مردان روسپی كه اغلب در جوامع غربی خود را در اختیار پیرزنان و همجنس‌بازان می‌گذارند هر چند خود نیز غالباً همجنس گرا هستند، اغلب سرد مجازند. (كامكار و همكاران ، 1383: 296)
پیشینه تحقیق :
از میان پایان نامه های مورد بررسی در دانشكده ادبیات وعلوم انسانی موردی كه بتواند به طور كامل در رابطه با موضوع به ما كمك كند وجود ندارد واین موضوع به گفته مركز پژوهش و تحقیقات ادارة كل زندانها برای اولین بار تحت بررسی قرار گرفته است. اما چند طرح تحقیقاتی وجود دارد كه تا حدودی به موضوع مربوط می شوند از جمله :
طرح تحقیقاتی آقای نوعی و آرامی در رابطه با شناسایی وضعیت زنان آسیب دیده در شهر مشهد و ارائه راهكارهایی در جهت ساماندهی آنان و یک طرح دیگر كه البته امكان دسترسی به آن وجود نداشت از خانم نادره عطاریان تحت عنوان مشكلات زندانیان زن، به همین دلیل به عنوان پیشینة تحقیق از نظر جامعه شناسان و اندیشمندان در رابطه با انحرافات و آسیب های اجتماعی كمك گرفته و بیشتر به این موضوعات كه در گذشته نیز كارشده پرداخته شده است.
بنا به عقیده دور كیم پایه‌گذار علم جامعه‌شناسی در هر جامعه انسانی جرم بروز می‌كند و جرم یک پدیده طبیعی اجتماعی است ولی وقتی از یک حدی تجاوز كرد می‌توان آن را بیماری اجتماعی نامید . از انجا كه بین نابهنجاری موجب رشد سایر آسیب‌ها می‌شود. ضرورت دارد آسیب‌های اجتماعی و ارتباط بین آنها مورد بررسی قرار گرفته و ریشه یابی شوند تا بتوان با توجه به علل بوجود آورنده و تشدید كننده این آسیب‌ها را مهار نمود . (محمدی، همان منبع : 19)
وی معتقد است در جوامعی كه استاندارد و قیود ضعیف می‌شوند ، وضعیت نابهنجار اتفاق می‌افتد و این امر با افزایش جنایت و اشكال دیگر اساسی رابطه دارد . (فرجاد،آسیب‌شناسی اجتماعی : 24)
« لااكسانی و ماندووید» منشا تبهكاری را در تاثیرات فرهنگی – اجتماعی یافته اند . طبق نظریه لااكسانی مجرم یک قربانی بیچاره نظام اجتماعی است و نقص زمان اجتماعی او را جنایتكار كرده است . مجرم مسئول عمل خود نیست و این اجتماع و تعمیرات دسته جمعی است كه در عمل فرد نگون بخت بروز و ظهور می‌كند . وی می‌گوید تمام مردم دنیا به استثنای جنایتكاران مقصرند. تبهكار به مشابه یک می‌كروب اجتماعی است كه می‌تواند در محیط خاص رشد كند به نظر وی هر جامعه ای دارای تبهكاران مخصوص به خود است و اهمیت آن زمانی مشخص می‌شود كه محیط مناسبی برای تهیه رشد پیدا كند .
این نظریه باعث شد كه جرم شناسان ، علل بروز جرم را فقط در ساختمان وجود انسان و كیفیات حیاتی او جستجو نكنند بلكه محیط اجتماعی را نیز به عنوان یک علت مهم و موثر مورد مطالعه قرار دهند .
كتكه اجتماع را مسئول كلیه جرائمی می داند كه رخ می‌دهد زیرا خود عامل به وجود آورنده آنهاست و بزهكار جز اجرایی در دست اجتماع چیز دیگری نیست . اجتماع الوده از انسان سازگار ، درستكار و پاك سرشت موجودی ناسازگار ، مست و نا پاك می افریند و تخم بزه كاری را در میان انسانهای سالم پرورش می رهد و آنان را برای ایفای نقش آماده می‌سازد . ( مساواتی ، 1374 : 23-9)
از نظر « هوار بگر » علل بیماریهای جسمی در همه دنیا یكی است در حالیكه علل بیماریهای اجتماعی تابع شرایط اقتصادی و اجتماعی و زمان و مكان است و نسبی است نه مطلق .
ریشه تمام كجروی ها در محیط اجتماعی است پس هیچكس كجرو متولد نمی‌شود بنابر این كجرو ها بیماران اجتماعی هستند كه مانند بیماران جسمی قابل درمان و علاقمند در صورتی كه عوامل كجروی موجود در محیط اجتماعی از بین برده شود . در واقع كجروی نتیجه تعاریف اجتماعی و موازین و مقررات اخلاقی است كه بوسیله سایرین بر فرد تحمیل می‌شود . (فرجاد، همان منبع : 24)
ماركس معتقد است كه جنایت ،فساد،فحشاورفتار خلاف اخلاق در درجه نخست ناشی از فقر است كه زائیده سیستم سرمایه داری است . ماركس و انگلس معتقدند كه كلیه فعالیتهای انسانی تابع وضع اقتصادی است و ریشه سرمایه داری منشا بروز جرائم است و ارتكا ب جرم واكنشی علیه بیدادگری اجتماعی است .
«ژاك سابران» جرم شناس معروف فرانسوی عقیده دارد كه زندگی انسان به طور مطلق و عام از تاثیر عوامل اقتصادی بر كنار است و كاملا به میزان در امد ان وابسته است . وی به عوامل دیگر مانند فرهنگی ، اجتماعی معتقد است اما اقتصاد را مهمتر می داند . (مساواتی، بسزایی، 1374 : 62)
انحرافات اجتماعی متاثر از انحرافات فردی است . زیرا بدون شك فرد صالح در ساختن جامعه سالم تاثیر بسزایی دارد و جامعه نورانی و هدایت یافته معلول افراد هدایت شده و عادل می‌باشد اگر چه از نقش جامعه هم در هدایت یا منحرف نمودن افراد نمی‌توان چشم پوشی نمود . بخصوص در افرادی كه زمینه‌های لازم برای هدایت و انحراف را داشته باشند لذا هم فرد و هم جامعه در به انحراف كشیدن یا هدایت یافتن افراد در تعامل هستند . (آقاجانی، همان منبع: 125)
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
فرم در حال بارگذاری ...