وبلاگ

:

 

براساس تعریف قانون مجازات اسلامی هر كس كه برای ایجاد رعب و هراس و سلب آزادی و امنیت مردم دست به اسلحه ببرد، محارب و مفسد فی الارض است و میان سلاح سرد و سلاح گرم تفاوتی نیست.

 

 

«محاربه و افساد فی الارض» جزو جرائم و گناهانی است كه دارای مجازات خاص و معین شرعی بوده و از این جهت، در حوزه حدود (مجازات هایی كه كمیت و كیفیت آنها در شرع مشخص شده است) جای می گیرد.

 

حكم محاربه و افساد فی الارض و مجازات آنها در آیه 33 سوره مائده بدین شكل بیان شده است: «همانا كیفر كسانی كه به محاربه با خدا و رسولش برمی خیزند و در فساد روی زمین می كوشند، قتل یا مصلوب كردن یا بریدن دست ها و پاهایشان به صورت مخالف یا نفی بلد است. این مایه، خواری و رسوایی آنها را در این جهان است و در آخرت نیز عذاب بزرگی خواهند داشت.»

 

«مرحوم علامه طباطبایی» در تفسیر المیزان درباره این آیه می نویسد: «محاربه با خدا دارای معنای وسیعی است كه بر مخالفت با هر حكم ا

ز احكام الهی صدق می كند؛ اما اضافه شدن رسول (ص) به خداوند، دلالت دارد كه منظور از محاربه، مخالفت با اموری است كه وجود حضرتش در آن دخالت داشته است. پس تقریباً مشخص می شود كه منظور، به هدر دادن و باطل كردن اثر امور مورد ولایت و حكومت پیامبر (ص) است، همچون اخلال در امنیت عمومی كه توسط پیامبر (ص) در حیطه حكومتش ایجاد شده است.»

 

تعریف محاربه و افساد فی الارض

 

براساس تعریف قانون مجازات اسلامی هر كس كه برای ایجاد رعب و هراس و سلب آزادی و امنیت مردم دست به اسلحه ببرد، محارب و مفسد فی الارض است و میان سلاح سرد (همچون چاقو، قمه، شمشیر، نیزه و…) و سلاح گرم (تفنگ، هفت تیر، مسلسل و…) تفاوتی نیست.

 

البته كسی كه به روی مردم سلاح بكشد ولی در اثر ناتوانی موجب هراس هیچ فردی نشود محارب نیست. همچنین اگر كسی سلاح خود را با انگیزه عداوت شخصی به سوی یک یا چند نفر مخصوص بكشد و عمل او جنبه عمومی نداشته باشد، محارب محسوب نمی شود.

 

باید توجه داشت مفهوم محاربه از مفاهیمی است كه بدون قصد، تحقق پیدا نمی كند، اگر چه قتلی هم صورت گرفته باشد. همچنین محاربه محارب باید ظاهر و علنی باشد، زیرا در غیر این صورت عنوان محارب صدق نخواهد كرد. البته در صدق عنوان محاربه وقوع آن در شهر یا بیابان تاثیری ندارد؛ منتها باید سوءنیت (قصد مجرمانه) محارب ظهور و بروز پیدا كند تا عنوان محاربه صادق باشد.

 

در اینكه اسلحه ای كه محارب به كار می برد قدیم یا جدید باشد یا رایج یا غیر رایج باشد نیز تفاوتی وجود ندارد، حتی اگر ایجاد رعب و هراس با چوب دستی و سنگ هم حاصل شود، عنوان محاربه صادق است.

 

نكته مهم این است كه هر فرد یا گروهی كه برای مبارزه با محاربان و از بین بردن فساد در زمین دست به اسلحه برند محارب نیستند، زیرا عمل این گروه جنبه فساد ندارند بلكه عنوان دفع فساد دارد.

 

سارق مسلح و قطاع الطریق (راهزن) هرگاه با اسلحه امنیت مردم یا جاده را بر هم بزند و رعب و وحشت ایجاد كند محارب است. در واقع این دو عمل از مصادیق بارز محاربه و افساد فی الارض هستند.

 

هر گروه یا جمعیت متشكل كه در برابر حكومت اسلامی قیام مسلحانه كند مادام كه مركزیت آن باقی است، تمام اعضاء و هواداران آن كه موضع آن گروه یا جمعیت یا سازمان را می دانند و به نحوی در پیشبرد اهداف آن فعالیت و تلاش موثر دارند، محارب محسوب می شوند، اگرچه در شاخه نظامی شركت نداشته باشند. همچنین هر فرد یا گروهی كه طرح براندازی حكومت اسلامی را بریزد و برای این منظور اسلحه و مواد منفجره تهیه كند و نیز كسانی كه با آگاهی و اختیار، امكانات مالی موثر و یا وسایل و اسباب كار و سلاح در اختیار آنها بگذارند، محارب و مفسد فی الارض هستند.

 

غیر از موارد فوق، هركس در طول براندازی حكومت اسلامی خود را نامزد یكی از پست های حساس حكومت بداند و كودتا كند و نامزدی او در تحقق كودتا به نحوی موثر باشد، محارب و مفسد فی الارض است. (بای، حسینعلی، مفسد فی الارض کیست؟، ص 25-26)

 

طرق اثبات محاربه و افساد فی الارض

 

محاربه و افساد فی الارض از راه های زیر ثابت می شود:

 

الف. با یک بار اقرار به شرط آن كه اقرار كننده بالغ و عاقل بوده و اقرار او با قصد و اختیار باشد.

 

ب. با شهادت فقط دو مرد عادل

 

البته شهادت مردمی كه مورد تهاجم محاربان قرار گرفته اند به نفع همدیگر پذیرفته نیست، منتها شهادت اشخاصی كه مورد تهاجم قرار گرفته اند اگر به منظور اثبات محارب بودن مهاجمان باشد و شكایت شخصی محسوب نشود، پذیرفته است.

 

همچنین هرگاه عده ای مورد تهاجم محاربان قرار گرفته باشند، شهادت اشخاصی كه بگویند به ما آسیبی نرسیده است نسبت به دیگران پذیرفته خواهد شد، زیرا از این شهادت تهمت و اتهامی كه مانع شهادت باشد ناشی نمی شود به عبارت دیگر در مسئله مقروض، تهمت عداوت مانند تهمت تبانی منتفی می باشد، زیرا كسانی كه به نفع آنها شهادت داده شده است به نفع شهود شهادت نداده اند.

 

نكته مهم این است كه شهادت زنان در اثبات محاربه و افساد فی الارض قبول نیست چه اینكه شهادت زنان به تنهایی باشد و چه اینكه به انضمام شهادت مردان انجام گیرد. (بیستونی، تفسیر جوان، 1382).

 

مجازات محاربه و افساد فی الارض

 

حد محاربه و افساد فی الارض یكی از چهار چیز زیر است: قتل، آویختن به دار، اول قطع دست راست و سپس پای چپ و نفی بلد.