وبلاگ

ویژگی های بازار بورس اوراق بهادار باعث شده است که هم شرکت ها و هم سرمایه گذاران، بازار سرمایه را محل مناسبی برای جذب منابع مالی و سرمایه گذاری بدانند و به همین جهت است که امروزه در کشورهای توسعه یافته، بورس اوراق بهادار یکی از نهادهای اقتصادی جامعه است و عملیات آن به عنوان یکی از شاخص های مهمی است که بیانگر اوضاع اجتماعی- اقتصادی این کشورهاست و در این راستا مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. از سوی دیگر هرگونه تزلزل در بورس اوراق بهادار نیز می تواند به بحران های عظیم اقتصادی منجر شود. با گسترده شدن کمی و کیفی بازار سرمایه و افزایش تعداد فعالان بازار، لزوم افزایش مطالعات برای آگاهی دادن به قشر سرمایه گذار بیش از پیش مشهود می باشد(خسروآبادی،1384،ص77)1. لذا این مطالعه به منظور تشریح ساختار حاکم بر معاملات به بررسی ارتباط بین حجم معاملات و تغییرات قیمت در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته است.
در ادامه ی این فصل مطالبی در رابطه با اهمیت موضوع، بیان مسأله، مدل مفهومی تحقیق، اهداف، فرضیات، قلمرو، تعریف واژه ها و محدودیت های تحقیق آمده است.
2-1- تاریخچه مطالعاتی
تحقیق حاضر در بورس های ایالات متحده و سایر بورس های دنیا انجام گرفته است.یینگ در سال 1966 اولین بار رابطه مذکور را کشف کرد.کروچ و کلارک ، اپس و اپس ، مرگان و هم چنین در سال های اخیر وی چین و نیز گیرارد و عمران با تغییر دادن دامنه های موضوعی و زمانی تحقیق به نتایج مشابهی دست یافتند. در تمام تحقیقات انجام شده همبستگی مثبت و ضعیفی بین حجم معاملات (v) و قدر مطلق تغییر قیمت ملاحظه گردید. هم چنین محققینی نیز به بررسی رابطه بین v و پرداخته و رابطه های معنی داری را یافتند.
بررسی های انجام شده محقق حاکی است از آن است که در ایران نیز تنها تعداد معدودی تحقیق مشابه در این زمینه وجود دارد که در سال 1379 توسط مصطفی قائمی و در سال 1384 توسط مهدی زیوداری انجام و به این نتیجه رسیده اند که افزایش یا کاهش حجم مبادلات موجب افزایش در تغییر قیمت سهام می گردد.
3-1- بیان مسأله
یکی از شاخصه های مهم هر بازار، حجم مبادلاتی است که در آن صورت می پذیرد. در واقع زمانی بازار یک کالا در اقتصاد مهم است که سهم بزرگتری از آن اقتصاد را به خود اختصاص دهد. ولی بازار اوراق بهادار یک تفاوت اساسی با بازار کالاهای دیگر دارد. در بازار کالاهای دیگر قسمت عمده ای از خریداران کالا، مصرف کنندگانی هستند که کالا را به خاطر نیازشان خریداری می کنند. هر کالا برای خود یک کشش تقاضا دارد و مصرف کننده می بایست کالای مورد نظر خود (یا جانشین آن را) حتی با وجود افزایش قیمت خریداری و مصرف نماید. حال آنکه در بازار اوراق بهادار کسی نیاز اساسی به اوراق بهادار ندارد و در صورتی که قیمت یک نوع اوراق بهادار نامتعادل باشد خریداران کمتری پیدا   می کند بنابراین قیمت در بازار اوراق بهادار یک عامل اساسی است (امید قائمی،1379،ص89)1. لذا شناسایی و اندازه گیری رابطه ی قیمت اوراق بهادار با سایر عوامل موثر بر آن تأثیر بسزایی در تصمیم گیری های   آینده ی عوامل بازار خواهد داشت.
در تحقیقاتی که در زمینه ی بورس اوراق بهادار تهران انجام گرفته، بیشتر رابطه ی اطلاعات داخلی شرکت ها و وضعیت مالی آنها با قیمت سهام شرکت بررسی شده و کمتر به خود بازار به عنوان یک عامل تأثیرگذار بر قیمت سهام شرکت ها توجه شده است. واقعیت این است که

 در بسیاری از موارد تغییر قیمت سهام شرکت ها ناشی از تغییر وضعیت مالی آنها نیست بلکه ناشی از عوامل روانی و درونی بازار است. همچنین در غالب تحقیقات، تأثیر انتشار اطلاعات شرکت ها بررسی شده، حال آنکه در این تحقیق تأثیر انتشار اطلاعات بازار و استفاده ی معامله گران از آن مد نظر است و از این رو اساسی ترین اطلاعاتی که از سوی سازمان بورس راجع به وضعیت معاملات منتشر می شود مورد توجه قرار گرفته است. آمار معاملات سهام روزانه تقریباً در تمام روزنامه های کثیرالانتشار به چاپ رسیده و به اطلاع عموم می رسد. انتشار اطلاعات به این شکل به خودی خود این سوال را در ذهن استفاده کنندگان اطلاعات تداعی میکند که آمار معاملات سهام حاوی چه اطلاعاتی است و علت تأکید سازمان بورس تهران و سایر بورس های جهان بر انتشار اطلاعات مزبور چیست؟

آیا افزایش و کاهش حجم معاملات یک سهم می تواند حکایت از وجود یکسری اطلاعاتی داشته باشد که قسمتی از معامله گران از آن مطلع نیستند؟ آیا معامله گران غیر مطلع بر اساس آمار معاملات و بدون بدست آوردن این اطلاعات اقدام به خرید سهام خواهند کرد یا خیر؟ تعداد دفعات معامله و تعداد سهام معامله شده نشانی از جاذبه ی سهام برای خریداران است و می تواند از یک سو حاکی از تعداد خریداران سهام یک شرکت و از سوی دیگر حاکی از تعداد فروشندگان سهام موردنظر باشد (قائمی ، 1379،ص125)1.
در همین راستا در تحقیق حاضر سعی گردید تا رابطه ی بین قیمت سهام و حجم مبادلات سهام بررسی شود. حجم مبادلات در واقع مسئله پایداری و صحت قیمت را مورد بررسی قرار می دهد و تحقیقاتی که حجم مبادلات را در کنار قیمت در نظر نمی گیرند در واقع مسأله ی صحت قیمت را مورد توجه قرار نمی دهند. بر این اساس میتوان گفت که فقط قیمت هایی صحیح هستند که در آن، کلیه افرادی که به پول خود نیاز دارند سهام خود را عرضه میکنند و به عبارت دیگر حجم مبادلات نرمال در آن قیمت معامله می شود. در این حالت تغییر قیمت کم است و قیمت سهام از پایداری نسبی برخوردار است. لذا حالتی که در آن مبادلات کمتر یا بیشتری از میزان مبادلات نرمال انجام پذیرد مستلزم عرضه و تقاضای بیشتری است که به نوبه ی خود موجب تغییر قیمت می گردد.
اعتقاد کلی اقتصاددانان این است که زمانی که عرضه و تقاضا کنندگان زیادی در بازار وجود دارند و حجم معاملات در بازار زیاد است، قیمت شفاف تر است و از سوی دیگر در قیمت های شفاف است که مبادلات زیادی انجام می گیرد. لیکن تغییر قیمت نیز مستلزم انجام معامله است یعنی هر چه تغییر قیمت بیشتری انجام بگیرد حتماً می بایست معاملات بیشتری نیز صورت بگیرد (همان منبع،ص113)2.
می دانیم که یکی از معیارهای اصلی در سرمایه گذاری کوتاه مدت، قابلیت نقد شوندگی سرمایه گذاری است. سهامی که در بازار خریداران زیادی دارند و پرمعامله هستند از قابلیت نقدشوندگی بیشتری برخوردارند (خاكپور،1387،ص59)3. بی تردید تعداد دفعات معامله ی هر سهم و تعداد سهام معامله شده یک سهم به عنوان دو جنبه ی مهم در بررسی حجم معاملات می تواند نشانی از قابلیت نقدشوندگی سهام باشد. تغییر قیمت سهام در بورس تهران با دادوستد انجام می گیرد. اگر معاملات به نحو جهت داری قیمت سهام یک شرکت را به سمت افزایش یا کاهش هدایت کند، قیمت سهام آن شرکت تغییر خواهد کرد، لیکن این پرسش مطرح است که برای انجام هر تغییر قیمت چه حجم معاملاتی باید انجام بگیرد؟ آیا فرایند تغییر قیمت از معاملات روز قبل نیز می تواند تأثیر بپذیرد یا خیر؟
تحقیقاتی که در زمینه شناسایی رابطه میان حجم مبادلات و تغییر قیمت وجود دارد عموماً براساس نمونه هایی از بازار کامل انجام گرفته، لیکن بورس اوراق بهادار تهران یک نمونه از بازارهای نوظهوری است که با بازارهای کامل مانند بورس سهام نیویورک تفاوت های عمده ای دارد. از جمله این تفاوت ها وجود موانع معاملاتی مانند حجم مبنا، حد نوسان قیمت و توقف نماد معاملاتی شرکت ها به مدت نامشخص است که معاملات بورس تهران را تحت تأثیر قرار می دهد و این بازار را از یک بازار کامل دور می سازد. در حال حاضر در بورس تهران، معاملات متعددی با بهره گرفتن از اطلاعات نامتقارن انجام می شود و دستکاری قیمت امری جدی به نظر می رسد. به علاوه ساختار درونی این بازار، ترکیب سرمایه گذاران و رفتار سرمایه گذاری آنان بطور کاملاً محسوس نسبت به آن چه که در بازارهای کامل می باشد، تفاوت می کند (شعبان پور،1387،ص158)1. در چنین شرایطی این امکان وجود داشته که نتایجی که ما از انجام این تحقیقات این چنینی به آن رسیده ایم متفاوت از نتایج کسب شده این تحقیق در بازارهای کامل و حتی بازارهای نوظهوری که این تحقیق در آن ها انجام شده – مانند بورس سهام چین- باشد.
توجه به تحقیقات متعددی که در زمینه رابطه حجم معاملات و تغییر قیمت در بازار های کامل و بازارهای نوظهور در سایر کشورها انجام شده است و هم چنین اهمیت توجه بیشتر به ساختار خرد بورس اوراق بهادار تهران و تعداد محدود تحقیقات انجام شده در داخل کشور در این زمینه، محقق را بر آن داشت تا در تحقیق حاضر به بررسی رابطه بین حجم معاملات سهام و عوامل تشکیل دهنده ی آن با قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس تهران پرداخته و به سوالات ذیل پاسخ دهد:

• آیا بین تعداد دفعات معامله هر سهم و تعداد سهام معامله شده در هر روز رابطه وجود دارد؟

• آیا بین حجم معاملات در هر روز و تغییر قیمت سهام در همان روز رابطه وجود دارد؟

• آیا بین حجم معاملات در هر روز و تغییر قیمت سهام در روز بعد رابطه وجود دارد؟

• آیا بین تغییر قیمت سهام در هر روز با تغییر قیمت سهام روز بعد رابطه وجود دارد؟

:
توسعه بازارهای سرمایه با افزایش آگاهی سهامداران ،فشار روی شرکت ها برای عملکرد بهتر را ، افزایش داده است. مدیران شرکتها در حال حاضر دورانی را پیش روی دارند که آنها را ملزم میسازد، چارچوب اقتصادی جدیدی در شرکت های خود مستقر کنند، که ارزش و سود آوری را بهتر منعکس کند. سهام داران به عنوان مالکان واحد تجاری در پی افزایش ثروت خود هستند، با توجه به اینکه افزایش ثروت، نتیجه عملکرد مطلوب واحد تجاری است، ارزش یابی واحد تجاری برای مالکان، دارای اهمیت فراوانی است. در ادبیات جدید مفهوم مدیریت ، یعنی کار با دیگران جایگزین کار توسط دیگران شده است .این امر بر پیچیدگی مدیریت افزوده و در آینده نیز خواهد افزود. بنابراین پارادایم های جدید در این حوزه آشکار شده است .از جمله این پارادایم ها ؛هدف ارزش آفرینی، در سر لوحه اهداف مدیریت قرار گرفته است. مدیریت ارزش آفرین می بایست از ساز و کارها و شیوه های مدیریتی موثر بر ارزش آفرینی بهره برده و در عمل بکار گیرد. توفیق در میزان ارزش آفرینی تا حدود زیادی به کیفیت سنجش عملکرد بستگی دارد. یعنی از شاخص های مبتنی بر ارزش به همراه شاخص های سنتی و یا جایگزین شاخص های سنتی استفاده شود.
ارزش در کسب وکار اقتصادی، ما به ازای ایجاد شده ناشی از کار با وسایل (سخت افزار) و روشها (نرم افزار) تعریف می شود. کسب وکار، مبتنی برارزش آفرینی تلقی می گردد؛ به طوری که فعالیت های اقتصادی بنگاه های کسب و کار،بدون اندیشه و عمل زایش ،استمرار و تداوم نخواهد داشت. سنجش عملکرد از وظایف مدیریتی است ،که مفهوم عینی به کسب و کار داده است. در ادبیات مدیریت، شاخص های متفاوتی برای سنجش عملکرد از منظرهای مختلف ارائه شده است؛ که منظر، مقاصد و اهداف ارزیابی را مشخص می نماید. ارزیابی عملکرد از منظر جامع ،یعنی نگاه همه جانبه به همه ابعاد؛ که در حقیقت نشانه های کارکردی مدیریت بنگاه را آشکار می سازد و بسیاری ضروری است .در شاخص های جامع سنجش عملکرد به ابعاد مالی و غیر مالی توجه می شود.
در ادبیات مالی نیز، با نگاهی جدید به سنجش عملکرد توجه شده است. کاربست روش های سنتی و تغییر آن به روش های نوین ،پارادایم جدید سنجش عملکرد تلقی گردیده است. به کار گیری تفکر سیستمی ،یعنی تفکیک ناپذیر بودن فرایند مدیریت و سنجش عملکرد از یک طرف و پذیرش پارادایم جدید سنجش عملکرد ؛یعنی مبتنی بر ارزش آفرینی، از طرف دیگر بسیار ضروری و با اهمیت شده است.
در فصل اول پس از بیان مسئله تحقیق، تاریخچه موضوع تحقیق را مورد بررسی قرار می دهیم؛ سپس تعریف موضوع تحقیق را بیان نموده و در ادامه به بیان اهمیت و ضرورت تحقیق می پردازیم. همچنین اهداف تحقیق را در قالب اهداف کلی و ویژه بیان می کنیم. چارچوب نظری تحقیق که بنیان اصلی طرح سئوال و موضوع تحقیق بوده است، در این فصل آورده شده و در ادامه به فرضیه های تحقیق و مدل تحلیلی نیز اشاره شده است.
2-1بیان مسئله تحقیق

نیاز سازمان ها به سازگاری با محیط تجاری پویا و پیچیده امروزی، برای ادامه بقاء که ناشی از توسعه بازار های رقابتی است، از یک سو و فشار مجامع سرمایه گذار به مدیران جهت تعیین ارزش و تبیین معیار های سنجش دقیق و شفاف از سوی دیگر ،باعث شد شرکت ها 

سیستم های سنتی پاداش و ارزیابی عملکرد را مورد بازنگری قرار داده و دوباره آنها را مورد آزمون قرار دهند ؛که آیا مبنای صحیح و قابل اتکایی برای تصمیم گیری بوده اند یا خیر؟ در حال حاضر تکنیک های سنجش عملکرد بیش از آنکه بر چارچوب اصول حسابداری استوار باشند ، بر اساس تئوری های اقتصادی بنا شده اند.

سرمایه، یکی از محدود ترین منابع اقتصادی کشور ها محسوب می شود و به همین دلیل اقتصاد دانان و متخصصین امور مالی همواره در پی راه های استفاده مطلوب از آن برای گذاشتن در اختیار مدیران واحد های اقتصادی هستند. بنابراین، آنچه که نیاز به بررسی و تجدید نظر دارد،اعتبار رویه هایی است که برای تخصیص مطلوب منابع و پس انداز های جامعه در فعالیت های کارا و پر بازده استفاده     می شود و در نهایت منجر به رشد اقتصادی و اجتماعی و جلب اطمینان مردم در بکار گیری مناسب سرمایه آنها می شود. برای تعیین ارزش شرکت به طور کلی دو مدل وجود دارد ،یکی مدلهای حسابداری و دیگری مدل های اقتصادی.
در اوایل دهه 1980″جانسون” ، ” ناتاراجان” (1982) و “راپاپورت” (1984)، از معیار های سنتی حسابداری به عنوان محرکه ها یا شاخص های ارزش انتقاد نمودند. به اعتقاد آنها ، قضاوت درباره عملکرد یک شرکت تنها بر مبنای شاخصهای حسابداری گمراه کننده است؛ زیرا این معیارها شاخص های ضعیفی از عملکرد اقتصادی به شمار می روند (حجازی، 1386،ص239)4 .
معیار های سنتی ارزیابی عملکرد،مبتنی بر ارقام سود حسابداری می باشند و به دلایل متعدد از جمله در نظر نگرفتن هزینه های تأمین مالی از طریق صاحبان سهام؛ در نظر نگرفتن آثار تصمیمات و رخدادهای آتی ، نظیر دستیابی به بازار جدید و غیره، قادر به ارزیابی عملکرد واقعی شرکتها         نمی باشند. یکی از معیار های مبتنی بر مدل اقتصادی ،ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده5 می باشد،این معیار می تواند سود اقتصادی شرکت را به نحو مناسبی اندازه گیری کند و انتقادات وارده بر ارقام سود حسابداری را تا اندازه ای بر طرف کند . طرفداران این معیار ادعا می كنند كه این شاخص، برترین معیار ارزیابی عملكرد محسوب می شود؛ زیرا بعنوان یک معیار ارزیابی، هزینه فرصت صاحبان سهام و ارزش زمانی پول را در نظر گرفته و تحریفات ناشی از بكارگیری روش های متفاوت حسابداری را برطرف می كند(اویی و لی،2002،ص20) 6.
عدم استفاده از معیار های مناسب برای ارزیابی عملکرد، از یک سو باعث می شود که قیمت سهام شرکت ها به ارزش واقعی آنها نزدیک نشود و این پدیده موجب ضرر و زیان یک گروه از خریداران سهام و سود سرشار گروه دیگر خواهد شد و از سوی دیگر عدم جبران خدمات مدیران به تناسب عملکرد واقعی آنها، در جهت حداکثر سازی ثروت سهامداران موجب ایجاد شکاف بین منافع مدیران و سهامداران شده و مشکلات تضاد منافع میان نماینده و مالک بوجود خواهد آمد (تئوری نمایندگی) 7.
این تحقیق در صدد است که با مطالعه معیار های ارزیابی عملکرد مالی سنتی و نوین، و بررسی رابطه این معیار ها با ارزش افزوده بازار8 شرکتها ، معیار مناسب تری را انتخاب کند که در جهت کمک به سهامداران برای اتخاذ تصمیمات صحیح با بهره گرفتن از صحیح ترین معیار ارزیابی عملکرد، همسونمودن منافع مدیران با مالکان از طریق پیوند دادن منافع و پاداش آنها با ثروت سهامداران ،گامی موثر بردارد.
3-1 اهمیت و ضرورت تحقیق
سرمایه گذارن و مدیران در جستجوی معیاری به موقع و قابل اتکاء برای اندازه گیری ثروت سهامداران هستند. معیار سنجشی که بوسیله آن سرمایه گذاران بتوانند در باره افزایش یا کاهش قیمت سهام ، اعتبار دهندگان درباره میزان امنیت سرمایه خود و مدیران در مورد سود آوری             تصمیم گیری هایشان و سود آوری شرکت قضاوت نمایند (ورثینگتون ،2004 ،ص211) .
هدف هر واحد اقتصادی افزایش ثروت سهامداران بوسیله افزایش ارزش شرکت می باشد و همه فعالیت های شرکت در جهت نیل به این هدف هدایت می شود . سرمایه گذاران برای تصمیم گیری در مورد سرمایه گذاری در شرکت ، فروش سهام و خارج کردن سرمایه خود از شرکت و یا نگهداری سهام ،به ارزیابی عملکرد شرکت می پردازند . برای نیل به این هدف ،پاداش مدیران اغلب با عملکرد شرکت مرتبط است . بنابراین انتخاب معیاری که بدرستی عملکرد شرکت را اندازه گیری کند ،بسیار مهم است .روشن ترین معیار برای سنجش عملکرد ، قیمت سهام است . اما معیار قیمت سهام از یک نقطه ضعف برخوردار است ،زیرا برخی عوامل که در قیمت سهام تاثیر دارند ،مانند شرایط اقتصادی و سیاسی جامعه وجهان از كنترل مدیران خارج می باشد. بنابراین معیار مورد استفاده بایستی از دو ویژ گی برخوردارباشد.

یكی از اهداف اطلاعات حسابداری كمك به استفاده كنندگان در پیش ­بینی جریان­های نقد ورودی آتی به واحد تجاری و به تبع آن پیش ­بینی بازده سرمایه ­گذاری است. بخشی از متغیرهای تأثیرگذار بر بازده سهام شركت­ها در بازار سهام ناشی از اطلاعات مالی است كه از طریق سیستم حسابداری تهیه می­ شود. میزان تأثیر این اطلاعات بسیار پیچیده و تا حدی ناشناخته است. اگر اطلاعات حسابداری برای تعیین بازده سودمند باشد در آن صورت تغییرات در داده ­های حسابداری باید سبب تغییر در بازده سهام شركت­ها شود.
بورس اوراق بهادار به عنوان نماد بازار سرمایه ایران، تأثیرپذیری زیادی از تغییر چرخه­های اقتصادی دارد. مدیران سرمایه ­گذاری و سایر اشخاص حقیقی و حقوقی كه در این بازار به معاملات سهام و سایر دارایی­ های مالی می­پردازند، برای حفظ و افزایش ارزش سبد سرمایه ­گذاری خود نیاز به بررسی عوامل مختلف مؤثر بر بازده سرمایه ­گذاری­های خود دارند.
پیش­بینی­های سود هر سهم در سرمایه ­گذاری­ها از اهمیّت ویژه­ای برخوردار است، زیرا در
شیوه ­های ارزیابی سهام عامل مهمی تلقی می­ شود و در بیشتر موارد، جزء اساسی روش­های انتخاب سهام می­باشد. اهمیت این پیش ­بینی به میزان انحرافی بستگی دارد كه با واقعیت دارد. هر چه میزان این انحراف كمتر باشد، پیش ­بینی از دقت بیشتری برخوردار است و این مسئله برای استفاده كننده و تهیه كننده مهم تلقّی می­ شود.
تصمیم­گیرندگان برای اتخاذ تصمیمات صحیح و دقیق، نیازمند اطلاعاتی مفید و سودمند هستند. بالتبع بیشتر اطلاعات باید از طریق گزارش­های مالی شركت در اختیار آن­ها قرار گیرد. اكثر
استفاده­كنندگان بر اقلامی تأكید دارند كه تصور می­كنند مربوط­ترین اطلاعات است. اطلاعات مربوط به سود هر سهم، مقیاسی است كه از نظر بیشتر استفاده­كنندگان با اهمیّت و مربوط محسوب می­ شود. مشاهدات مستقیم و غیرمستقیم مؤید این است كه سود هر سهم گزارش شده و سود هر سهم پیش ­بینی شده بر قیمت بازار سهام عادی اثر مستقیم می­گذارد و سرمایه ­گذاران خواستار این اطلاعات هستند.مدیریت موظف است علاوه بر سود هر سهم ارائه شده از طریق صورت­های مالی، برآورد آتی از دورنمای شركت در قالب سود هر سهم پیش ­بینی شده را در اختیار استفاده­كنندگان بگذارد.
تصمیم ­گیری صحیح سبب می­ شود سرمایه­گذار به انتظارات و توقعات خود از سرمایه برسد و شركت با ارائه اطلاعات درست می ­تواند اعتماد استفاده­كننده را جلب كند.
در تحقیق حاضر، رابطه بین خطای پیش ­بینی سود هر سهم و بازده غیر عادی سهام شركت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دو مقطع زمانی سال ورود به بورس و یك­سال پس از ورود به بورس مورد بررسی قرار می­گیرد.
در این فصل پس از بیان مسئله تحقیق به بیان اهمیّت و ضرورت آن می­پردازیم. همچنین اهداف تحقیق را بیان می­كنیم. چارچوب نظری تحقیق كه بنیان اصلی طرح سؤال و موضوع تحقیق بوده است در این فصل آورده شده و در ادامه به فریضه­های تحقیق و مدل تحلیلی نیز اشاره شده است.
2 ـ 1 تاریخچه مطالعاتی

بیوركلارك ورایت در مورد میزان واكنش بازار تحقیقی انجام دادند. آن­ها نمونه متشكل از 276 شركت را برای دوره 10 ساله از 1965 تا 

1974 مورد مطالعه و تحقیق قرار دادند. در مورد هر شركت موجود در این نمونه و برای هر سال كه این نمونه مورد تحقیق قرار می­گرفت، آن­ها تغییرات غیر منتظره در سود خالص را محاسبه كردند، سپس با روش مبتنی بر الگوی بازار در صدد بر آمدند بازده غیر عادی سهام مربوط به تغییر غیر منتظره در سود خالص را محاسبه نمایند. این پژوهشگران با مقایسه كردن تغییرات غیر منتظره سود با بازده غیر عادی سهام به این نتیجه رسیدند كه هر قدر شدت تغییرات در سود خالص غیر منتظره بیشتر باشد بازار اوراق بهادار واكنش بیشتری نشان خواهد داد، این نتیجه با كاربرد الگوی قیمت گذاری دارایی­ های سرمایه­ای و با روش مبتنی بر سودمندی اطلاعات از نظر تصمیم ­گیری سازگار است.

تحقیقات داخلی
محمد رضا ذاكری (1375) به بررسی تحلیلی كوتاه مدت و بلند مدت سهام جدید الوررود در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته است. هدف وی از انجام این تحقیق بررسی مقایسه بازده سهام جدید در مقایسه با بازده شاخص بورس اوراق بهادار در كوتاه مدت و بلند مدت می­باشد. نتایج تحقیق حاكی از این می­باشد كه شركت­های جدید طی 4 ماه اول معامله به طور متوسط 7/11% بازده اضافی (غیر عادی) و در دوره بلند مدت 3 ساله 4/16% كسر بازده داشتند (ذاكری، 1375،ص 45).
حمید خالقی مقدم (1377)وی در رساله دکتری خود دقت پیش ­بینی سود شركت­های جدید الورود به بورس اوراق بهادار تهران و عوامل موثر بر آن رابرای سالهای 1373تا 1375 مورد بررسی قرار داد.از جمله عواملی که بر دقت پیش بینی سودشرکتها موثربوده ودرتحقیق اومورد بررسی قرار گرفته،متغیرهایی چون: اندازه شرکت ،عمرشرکت ،قیمت سهام ودرجه اهرم مالی شرکت است. وی به این نتیجه رسید که بین تغییرات قیمت سهام و دقت پیش بینی سود رابطه معکوس و بین دقت پیش بینی سود و اندازه شرکت های جدید الورود به بورس اوراق بهادار تهران رابطه مستقیم وجود دارد.
عبده تبریزی و دموری [2] (1382)در تحقیقی با عنوان شناسایی عوامل مؤثر بر بازده بلند مدت سهام جدیداً پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، شركت­هایی را بررسی كردند كه برای نخستین بار در بورس اوراق بهادار تهران عرضه شده بودند. در این تحقیق شركت­های تازه وارد به بازار طی سال­های 1369 تا 1374 مورد بررسی قرار گرفته­اند و عوامل مؤثر بر بازده بلند مدت این شركت­ها به طور خاص مورد آزمون قرار گرفته است. این عوامل عبارت از حجم معاملات سالانه سهام، اندازه شركت و بازده كوتاه مدت حاصل از خرید و فروش سهام شركت­های مربوط است. نتایج این تحقیق نشان دهنده وجود بازده كوتاه مدت بیشتر سهام شركت­های جدیدالورود به بازار نسبت به شاخص بازار بوده است. بنابراین آنان عملكرد قیمت­ گذاری سهام شركت­های جدیدالورود به بورس را مشابه بازارهای سرمایه در كشورهای مختلف دانسته ­اند (عبده تبریزی و دموری، 1382،ص 27).
بهرام فر (1383)وی در مقاله ای به بررسی تأثیر متغیرهای حسابداری بر بازده غیر عادی آتی سهام شركت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال­های 74 ـ 82 پرداخت. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می­دهد كه متغیرهای درجه اهرم مالی، اقلام تعهدی،ارزش بازار شرکت،نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام،هزینه استقراض،توزیع سود نقدی،با بازده غیر عادی سهام رابطه معکوس دارند.درحالی که متغیرهای نرخ بازده سرمایه ­گذاری، رشد دارایی ثابت، تغییر در وجوه نقد عملیاتی، ، رابطه مستقیمی با بازده غیر عادی دارند.
3 ـ 1 بیان مسئله
گزارش­های مالی از مهمترین فرآورده ­های سیستم اطلاعاتی حسابداری است كه برای گروه­های مختلفی از استفاده­كنندگان برون سازمانی، اطلاعات مالی را در چارچوب مشخصی ارائه می­كند كه این اطلاعات در تعیین قیمت سهام بی­تأثیر نیست. تغییرات قیمت سهام شركت­ها تحت تأثیر عوامل مختلفی است. یكی از عوامل موثر بر روند قیمت سهام یک شركت نشانه­ها و علائمی است كه به صورت اطلاعات مختلف از داخل آن شركت انعكاس می­یابد و در دسترس سرمایه ­گذاران قرار می­گیرد. از جمله اطلاعات منتشره از سوی شركت­ها، صورت­های مالی اساسی و اعلان سود پیش ­بینی شده هر سهم برای سال آینده است. این اطلاعات حسابداری نقش مهمی در تصمیم ­گیری سرمایه ­گذاران در خصوص خرید، فروش و نگهداری سهام دارند.

:

محیط  کلاسی و ادراکات ناشی از آن نقش مهمی در عملکردها وفرایندهای تحصیلی دارد وبررسی این گونه روابط برای بهبود فرایند آموزش و یادگیری وپرورش بسیار مهم است.باتوجه به این مسئله،پژوهش حاضرباهدف بررسی رابطه ساختارهای ارزشیابی کلاسی باانگیزش پیشرفت و خودکارآمدی تحصیلی انجام گرفت.برای انجام پژوهش حاضرنمونه ­ای به حجم 426 نفر از دانش آموزان دختر سال سوم متوسطه شهر مشهد (با میانگین سنی 17 سال) به روش خوشه­ای چند مرحله­ ای انتخاب شد.ابزارهای پژوهش عبارت بودند از:پرسشنامه ساختارارزشیابی کلاسی الخروصی،پرسشنامه انگیزش پیشرفت هرمنس و خودکارآمدی تحصیلی مورگان جینکز.طرح پژوهش از نوع همبستگی بود و برای تجزیه و تحلیل
داده ­ها از شاخص های آماری همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه استفاده شد.یافته های پژوهش نشان داد که ارزشیابی تبحری به تنهایی پیش بینی کننده انگیزش پیشرفت می باشد ونسبت به ارزشیابی عملکردی سهم بیشتری در انگیزش پیشرفت دارد اما ارزشیابی عملکردی به تنهایی توانایی پیش بینی انگیزش پیشرفت را ندارد.ارزشیابی تبحری پیش بینی کننده مستقیم و ارزشیابی عملکردی پیش بینی کننده معکوس خودکارآمدی می باشند و خرده مقیاس های خودکارآمدی به نام های کوشش،استعداد و بافت می توانند به صورت ترکیبی انگیزش پیشرفت را پیش بینی کنند اما خرده مقیاس کوشش سهم بیشتری در انگیزش پیشرفت دارد. با توجه به نتیجه پژوهش، ساختارهای ارزشیابی کلاسی
می توانندانگیزش پیشرفت و خودکار آمدی تحصیلی را تحت تاثیر قرار دهند لذا در طراحی روش های آموزشی باید برنوع ارزشیابی و پیامدهای آن توجه گردد.

واژه های کلیدی:ساختارهای ارزشیابی کلاسی،خودکارآمدی تحصیلی،انگیزش پیشرفت

بیان مسئله

مطالعه پیشرفت تحصیلی طی سه دهه اخیر بیش از پیش مورد توجه متخصصان تعلیم و تربیت قرار گرفته است. در نظریه­ های آموزشی انگیزه یک مفهوم اساسی به شمار می­رود که به تعبیرهای مختلفی از جمله انگیزش دانش آموز، انگیزش یادگیری، انگیزش تحصیلی به کار رفته است. هرچند متخصصان همواره در متمایز نمودن این اصطلاحات فعالیت­های انجام داده­اند. از جمله این که انگیزش یادگیری را به معنای معنادار بودن، ارزشمند بودن کارهای آموزشی برای یادگیرنده تعریف نموده ­اند. ایمز (1990) انگیزش یادگیری را با درگیری طولانی مدت و کیفی با یادگیری و تعهد نسبت به فرایند یادگیری مشخص نموده است. بروفی (1987) انگیزش یادگیری را شایستگی تعریف می­ کند. به اعتقاد وی درک شایستگی از طریق تجارب عمومی آموخته می­ شود اما بیشتر توسط مدل سازی، تباین انتظارات و آموزش مستقیم یا اجتماعی شدن از سوی افراد مهم برانگیخته می­ شود.

در روان شناسی می توان انگیزش را عامل کلی مولد رفتار اما انگیزه را علت اختصاصی یک رفتار خاص به حساب آورد (سیف، 1386، ص 230). انگیزش متغیری فرضی است که روان شناسان تربیتی بود و نبود و درجات آن را در دانش ­آموزان از راه مشاهده رفتار در محیط­های آموزشگاهی یا نمرات درسی اخذ شده استنباط می­ کنند (ریو، 2005، ترجمه سید محمدی؛ 1382).

یکی از نخستین انگیزه­هایی که بیش از همه، مورد مطالعه قرار گرفته، نیاز به پیشرفت یا انگیزش پیشرفت است. انگیزه پیشرفت میل یا اشتیاق برای کسب موفقیت و شرکت در فعالیت­هایی است که موفقیت در آن به کوشش و توانایی فرد وابسته است (اسلاوین، 1389).

نیاز به پیشرفت از ویژگی­های شخصیتی انسان است. محرک او برای انجام کار و حرکت برای رسیدن به اهداف می­باشد (مور، 2010). مورای نیاز به پیشرفت را به عنوان تمایل به غلبه بر موانع و مشکلات، کسب قدرت و سعی در انجام کارهای مشکل تعریف می­ کند. ریو در کتاب خود به نقل مک کلند انگیزه پیشرفت را این گونه تعریف می­ کند: انگیزه پیشرفت عبارت است از میل به انجام دادن خوب کارها در مقایسه با معیار برتر. این نیاز افراد را برای جست و جو کردن و رقابت برتر با انگیزه می کند (ریو، 1389). نظریه انگیزه پیشرفت از کارهای هنری موری، مک کلند و اتکینسون سرچشمه گرفته است (عبدخدایی، 1385).

انگیزش در آموزش و پرورش و نقش آن در پیشرفت تحصیلی از دیرباز مورد توجه روان شناسان پرورشی قرار داشته است (عبدخدایی و همکاران 1387)و هنگامی که در نظام آموزشی مشکلاتی هم چون افت تحصیلی روی می­دهد از انگیزه یادگیرنده به عنوان یکی از علل مهم آن یاد می­ شود (بحرانی، 1384).

در خصوص دانش ­آموزان متوسطه، انگیزش تحصیلی از اهمیت خاصی برخوردار است با این انگیزه دانش ­آموزان محرک لازم را برای به پایان رساندن موفقیت آمیز یک تکلیف، رسیدن به یک هدف آموزشی یا دست­یابی به درجه معینی از شایستگی در کار خود پیدا می­ کنند تا بالاخره بتوانند موفقیت لازم را در امر یادگیری و پیشرفت تحصیلی کسب نمایند (یوسفی، قاسمی، فیروزنیا، 1388).

اختلال در انگیزش پیشرفت باعث نوعی بدبینی، اضطراب و افسردگی و متعاقباً منجر به افت عملکرد تحصیلی دانش ­آموزان می­ شود (عسگری، 1385).

کاهش انگیزش تحصیلی و افت تحصیلی به عنوان یکی از معضلات مهم نظام آموزشی در کشورهای مختلف باعث به هدررفتن بسیاری از منابع می­ شود و زیان­های علمی، فرهنگی، اقتصادی زیادی متوجه دولت­ها و خانواده­ها می­ کند (وات و همکاران، 2005).

در بررسی­ نظریه­ های شناختی انگیزش در آموزش و پرورش یکی از مفاهیمی که نقش مهمی را ایفا
می­ کند مفهوم ادراک توانایی و انگیزش توانش است. ایده­زیربنایی این ساختار انگیزش در مورد نگرش دانش ­آموز درباره توانایی عملکرد خویش یا همان مفهوم خودکارآمدی است که زمینه­ ساز انگیزش می­باشد و در واقع حوزه انگیزه یک پدیده سه بعدی است که در برگیرنده باورهای شخصی درباره توانایی انجام فعالیت موردنظر و دلایل یا اهداف فرد برای انجام فعالیت و واکنش­های عاطفی مرتبط با انجام آن فعالیت می­باشد (یوسفی، قاسمی، فیروزنیا، 1388).

باورهای خودکارآمدی یکی از راه­هایی است که پژوهشگران انگیزش، باورهای دانش ­آموزان درباره قابلیت­هایشان برای انجام تکالیف مدرسه را مفهوم سازی کرده ­اند. در طول دو دهه­ گذشته خودکار آمدی به عنوان یک رفتار انگیزشی مهم در پژوهش رفتار انسان نمایان شده است. این گونه دریافت شده که درجات بالای خودکارآمدی به سطوح افزایش یافته عملکرد در شماری از تکالیف منجر می­ شود (بندورا، 1997). واژه­ی خودکارآمدی سال­هاست که در کانون توجه روان شناسان پرورشی و دیگر کارشناسان آموزش و پرورش جای دارد. خودکارآمدی هم چون عاملی شناختی- انگیزشی، دارای نقشی پرمایه در پدیدآوری تفاوت­های فردی و جنسیتی در گستره­ی کارکرد تحصیلی است (بندورا، 2001).

خودکارآمدی تحصیلی به طور مستقیم و غیرمستقیم افزایش آرزوهای تحصیلی و رفتار نوع دوستانه را در پی دارد (بندورا، باربارانلی، کاپرارا و پاستورلی، 1996). خودکارآمدی تحصیلی هم چنین با نتایج تحصیلی مثل نمره­های امتحانات و انگیزش آن­ها ارتباط دارد (پینتریج و دی گروت، 1990 به نقل از پاجاری 2000، ایمز 1984، به نقل از میلتادو 1999، و نیکولز و میلر، 1996 به نقل از میلتادو، 1999)، و قدرت پیش بینی کنندگی پیشرفت تحصیلی را نیز دارد (کریم زاده، 1380).

از عوامل موثر بر انگیزش افراد، محیط کلاسی است. محیط کلاس و مدرسه، نظام اداره مدرسه و
شیوه ­های آموزشی و ارزشیابی معلم، اثرات غیرقابل انکاری بر عملکردهای تحصیلی و فرایندهای شناختی دارد (آندرمن و میدگلی، 1997). یکی از پیامدهای مهم محیط مدرسه، ادراکات دانش ­آموزان است که نقش مهمی در انگیزش، شناخت و عملکرد دانش ­آموزان دارد. اکلز و ویگفلد (2002) دریافتند که دانش ­آموزان دبیرستانی که معلمشان را کنترل کننده­تر ادراک می­کردند و معلمان به آن­ها فرصت تصمیم سازی کمتری می­دادند، سطوح پایین­تری از خودکارآمدی و انگیزش داشتند. ادراکات فعالیت­های مدرسه­ای یا کلاسی، دامنه­ای گسترده از فرایندها، نگرش­ها، باورها شامل ادراک کنترل، حمایت خودمختاری و خودکارآمدی است (جنتری و همکاران، 2002).

انگیزش دانش ­آموزان وابسته به بافت کلاس یا مدرسه است. ساختار کلاس براساس اهداف و ارزش­های معلم شکل می­گیرد ولی چگونگی تاثیر آن برانگیزش و عملکرد دانش ­آموزان به چگونگی ادراک آنان از ساختار کلاس بستگی دارد. معلم در کلاس با ایجاد ساختار تبحری براهمیت یادگیری و تحول ذهنی تاکید خواهد داشت در حالی که با ایجاد ساختار عملکردی در کلاس تاکید بر گرفتن نمره خوب یا دادن جواب درست خواهد بود. براساس یافته­ ها ادراک دانش آموزان از تبحری بودن ساختار کلاس یا پیامدهای مثبت تحصیلی از جمله باور به خودکارآمدی زیاد (ولترز، 2004)، و ادراک از عملکردی بودن ساختار کلاس با پیامدهای منفی مرتبط است (میگی واردن، 2001).

ساختار کلاس که نوع ارزشیابی را در خود در برمی­گیرد با بالا بردن و افزایش انگیزش دانش ­آموزان در ارتباط است. در یک کلاس با ساختار رقابتی، دانش ­آموزانی که توانایی بالا دارند احساس غرور خواهند کرد اما در مورد دانش ­آموزانی که توانایی آن­ها کم است میزان انگیزش کاهش می­یابد. در کلاس با ساختار غیررقابتی، اثرات شکست حتی شکست­هایی که پس از تلاش بسیار اتفاق می­افتد آن چنان ویران­گر نیست. زیرا در این گونه کلاس­ها یادگیری انفرادی را مورد تاکید قرار می­ دهند به این ترتیب خودبهبودی از خودکوشی پدید می ­آید (گیج و برلاینر، 1373).

ساختار کلاس به عنوان یک میانجی نیرومند از متغیرهای مختلف انگیزشی، همانند پیشایندی برای پیامد­های عملکرد تحصیلی است (دورمان، فریزر و مکروبین، 1997؛ فریزر، 1986؛ هر دو به نقل از مان، 2008).

با توجه به پژوهش بهرامی و رضوان (1385) در داخل کشور که به بررسی رابطه بین انگیزش پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر و پسر دوره متوسطه اصفهان با ویژگی­های آموزشگاهی آن­ها پرداخته شده است و تحقیقات مشابه خارجی دیگر هم چون گرانلاند (1989) و پینتریچ و دی گروت (1990) به نقش عوامل آموزشگاهی که یک عامل و عنصر آن ساختارهای کلاس درس است و مرتبط با موضوع تحقیق حاضر می­باشد توجه شده است. زیرا عوامل آموزشگاهی متفاوتی می­توانند در ایجاد انگیزش تحصیلی موثر باشند مثل اسنادهای دبیران، کلاس درس، سیستم تنبیه و تشویق در مدرسه، روابط عاطفی درون مدرسه، روش تدریس و آراستگی دبیر. این تحقیقات انگیزش به محیط تربیتی ارتباط داده­اند و این رابطه را می­توان در دلایلی که دانش آموزان برای انجام تکالیف دارند و باورهای دانش آموزان در مورد
توانایی­هایشان برای انجام تکالیف و انتظارات آن­ها از عملکردشان و واکنش­های عاطفی آن­ها جست و جو نمود. با توجه به اهمیت موضوع انگیزش و نتایج این تحقیقات و نظر به این که مسئله مورد توجه محقق در این پژوهش تاثیر محیط کلاس درس و ساختار ارزشیابی و نحوه نمره دهی معلمان بر انگیزش تحصیلی و خودکارآمدی می­باشد این تحقیق در این راستا صورت گرفته است. و هدف آن روشن نمودن نقش ساختار کلاس درس ادراک شده توسط دانش آموزان با مجموعه عوامل موثر در فرایند آموزش از جمله انگیزش، پیشرفت تحصیلی، خودکارآمدی تحصیلی می­باشد.

:

روش های درمانی جدید برای کنترل دیابت ملیتوس شامل استفاده از انسولین و یا داروهای خوراکی پایین اورنده قند خون، رژیم غذایی مناسب و ورزش است. فعالیت های بدنی در صورتی که به طور مستمر انجام شوند، حتی اگر همان فعالیت های فیزیکی روزمره و ساده مانند پیاده روی باشند، در کنترل قند خون تاثیرات مهمی دارند.شناخت نوع تمرینهای ورزشی مناسب، مدت و شدت ان و توجه به ورزش های خاص و دستورات مناسب برای بیماران دیابتی برای جلوگیری از عوارض بیماری از اهمیت خاصی برخوردار است. اگر فعالیت های فیزیکیبه طور منظم پیگیری شوند تطابق مناسبی در دستگاه های مختلف بدن ایجاد می کنند که علاوه بر تاثیر بر قند خون روی سایر فاکتورهای بیوشیمیایی خون از قبیل لیپیدها نیز اثر خواهند گذاشت(2).

پیش از ابتلا به دیابت نوع IIمعمولا افراد به شرایطی دچار می شوند که در ان هیچ یک از علائم مربوط به دیابت مشاهده نمی شود. به این حالت، دیابت پنهان گفته می شود. در این شرایط قندخون ناشتای سرمی 125-100 میلی گرم در دسی لیترمی باشد که از میزان طبیعی بالاتر بوده ولی نه بهمیزانی که به عنوان دیابت شناخته شود. این حالت پره دیابت یا پیش دیابت نیز گفته می شود(75).

هم اکنون پزشکان بیش از گذشته بر تشخیص دیابت پنهان به عنوان راهی برای پیشگیری از ابتلا به دیابت نوع IIو همچنین عوارض ان از جمله مشکلات قلب و عروق، چشم و کلیه تاکید می کنند.پزشکان بر این باورند که این عوارض معمولا پیش از اگاهی فرد از ابتلا به دیابت نوع IIاغاز می شوند. در صورتی که علائم دیابت قبل از ابتلای فرد به بیماری تشخیص داده شود، می توان از ابتلا به دیابت نوع IIجلوگیری نموده وخطر بوجود امدن عوارض دیابت از جمله مشکلات عروقی را در فرد کاهش داد.تحقیقاتی که اخیرا بر روی یک عده از افراد مبتلا به دیابت پنهان انجام گرفته حاکی از این است که تغییراتی در شیوه زندگی مثل ورزش کردن، رعایت رژیم غذایی صحیح کاهش وزن و نیز درمان به وسیله داروهای پایین اورنده قند خون، می تواند خطر ابتلا به دیابت نوع IIرا در این افراد به میزان 60 درصد کاهش دهد.علاوه بر این، تغییر در شیوه زندگی از طریق افزایش فعالیت بدنی و کاهش وزن، نقش موثرتری نسبت به استفاده از دارو در کاهش خطر ابتلای فرد به دیابت نوع IIخواهد داشت. در بیشتر موارد در صورت تشخیص زود هنگام دیابت پنهان، می توان قند خون بالای فرد را به حالت طبیعی بازگرداند(75).

در کشورهای اروپایی تیم های مختلفی برای اداره و کنترل بیماران دیابتی تشکیل شده اند.تیم هایی که شامل پزشک، متخصص رژیم درمانی،فیزیولوژیست ورزشی، روانشناس و پرستارند، که با تعیین وضعیت و شرایط بدنی بیمار، مراحل و شدت بیماری قند، دستورات دارویی،غذایی و ورزش مناسب را تجویز می کنند. برخی از بیماران دیابتی فقط با دستورات رژیم غذایی و ورزش مناسب و بدون استفاده از دارو کنترل می شوند(2).

تحقیقحاضر به این منظور، به بررسی اثر هشت هفته تمرین هوازی تداومی بر نیمرخ متابولیک زنان پره دیابت و دیابت می پردازد.

بیان مسئله:

دیابت یکی از گسترده ترین بیماری های متابولیکی در جهان به شمار می رود. بنابر گزارش امار سازمان بهداشت جهانی در صورتی كه میزان شیوع چاقی در همین سطح كنونی ثابت بماند، تعداد مبتلایان به دیابت نوع IIدر سال2000 از میزان2.8% یعنی 171 میلیون نفر به 4.4%یعنی به 366 میلیون نفر تا سال 2030 افزایش می یابند.به صورت دیگری نیز این گزارش اورده شده است که، هر ده ثانیه یک نفر در اثر ابتلا به دیابت جان خود را از دست می دهدو هر ده ثانیه دو نفر به این بیماری مبتلا می شوند.

دیابت شایعترین بیماری غیر واگیر در ایران است. شیوع ان در کشور ما سه تا پنج درصد یعنی معادل دو تا سه و نیم میلیون نفر از جمعیت کل کشور است. این رقم شامل کسانی است که یا مبتلا به این بیماری یا مستعد ابتلا به ان هستند(16). بروز دیابت در ایران رو به افزایش است.طبق مطالعات اخیر 23-14%ایرانیان بالغ بالای 30سال دیابتی هستند یا دچار عدم تحمل گلوکز(IGT)[1]می باشند، که تقریبا 25% موارد IGT در اینده دچار دیابت می شوند.طبق امار ارائه شده حدود 6-5% افراد 69-3 ساله در شهر تهران مبتلا به دیابت هستند(75).

کاهش فعالیت بدنی در جوامع با افزایش شیوع دیابت نوعII مرتبط است. خانم ها مهناز لنکرانی و فرزانه زاهدی، دو تن از محققان دانشگاه علوم پزشکی تهران معتقدند،مطالعات در ایران، حاکی از کمبود تحرک بدنی به ویژه در زنان است. مطالعات انان روی 135 بیمار دیابتی نشان داد، 90% زنان دیابتی ایرانی در اوقات فراغت بی تحرک هستند و میزان وقت صرف شده برای فعالیت بدنی در اوقات فراغت بسیار کم است(2).

بنا به گفته دكتر مادلین فرنستورم(Madelin Fernstorm)، رئیس مركز كنترل وزن دانشگاه پیتزبورگ، ورزش به كنترل قند خون كمك می‌كند و نیاز به دارو و انسولین را كاهش می‌دهد. براساس مطالعات گسترده در سال 2001 تحت عنوان “برنامه پیشگیری از دیابت”، نشان داده شد که ورزش می ‌تواند روند پیشرفت منجر به دیابت نوع IIرا كندتر سازد(3).

دكترآلبرایت(Ann Albrighte)ازدانشگاه كالیفرنیا و رئیس بخشبرنامه پیشگیری و كنترل دیابت می‌گوید: “می‌توان از روند ابتلا، با ورزش پیشگیری بهعمل آورد.”(24).

ورزش درمانی در افراد مبتلا به دیابت نوعII ،بالقوه درمان موثری برای خود بیماری است، میزان قند خون با ورزش ملایم بهتر كنترل می شود،زیرا فعالیت ورزشی، حساسیت به انسولین را افزایش می دهد. عضله اسکلتی محل عمده مقاومت به انسولیناست،که تمرین های ورزشی، حساسیت انسولین در این بافت را بهبود میبخشد. براساس مطالعات جدید حتی میزان نسبتا کمی ورزش و ایجاد تغییر سالم دررژیم غذایی می تواند بروز دیابت را در بزرگسالان به تاخیر بیندازد(39).

دراین تحقیق برآنیم تا اثر تمرین را برروی فاكتورهای متابولیک فرد بررسی كرده و با توجه به دو گروه پره دیابتو دیابت، نتایج را در این دو گروه بررسی و مقایسه کنیم. و در نهایت به سوال اساسی تحقیق پاسخ دهیم که ایا هشت هفته تمرین هوازی منتخب بر روی نیم رخ متابولیک زنان پره دیابت و دیابت موثر است یا خیر؟

اهمیت و ضرورت پژوهش:

جهان در حالی وارد قرن بیست و یکم شد که بیش از یکصدو چهل میلیون نفر مبتلا به بیماری دیابت بودند. در این میان سهم کشور ما حدود سه و نیم میلیون تا چهار میلیون نفر دیابتی است. در روز جهانی دیابت (بیست و سوم ابان برابر با چهاردهم نوامبر) فدراسیون جهانی دیابت اعلام کرد، هزینه های مهار و درمان دیابت، ده درصد بودجه ملی بهداشت جوامع را به خود اختصاص می دهدو نیمی از ان صرف درمان عوارض مزمن دیابت می شود. این در حالی است که متخصصان و کارشناسان پیوسته در باره روند رو به رشد بیماری دیابت در کشورمان به عنوان شایعترین بیماری غدد درون ریز در دهه های اخیر هشدار می دهند.

بیماری دیابت یکی از سه عامل اول مرگ و میر در دنیاست. بیماریزایی این عارضه چه از نظر هزینه های درمانی و چه ازجهت از کار افتادگی بسیار بالاست ویکی از عمده ترین مسائل بهداشتی درمانی در جوامع به شمار می رود. از سوی دیگرهمراهی ان با چاقی و افزایش چربی خون، احتمال ایجاد بیماری قلبی عروقی را به عنوان اولین عامل مرگ و میر در انسان به شدت افزایش می دهد. از این رو تاکید و توجه وزارت بهداشت و سازمان های مسئول کشور تنها محدود به بیماری دیابت نبوده و در زیر مجموعه این توجه بر اهمیت کنترل و پیشگیری از چاقی و اموزش مهارت های زندگی نیز تصریح شده است. بیش از بیست در صد کودکان ایرانی که در سنین مدرسه هستند اضافه وزن دارند که به دلیل تغذیه نادرست است و می تواند زمینه ساز دیابت نوع دو باشد.در برنامه کشوری غربالگری و مهار بیماری دیابت مشخص شده که پانزده درصد مردان و سی درصد زنان دچار اختلال تحمل گلوکز هستند(16).