عملکرد ساختمانها در زلزله های گذشته نشان داده است که معمولا ساختمانهای نامتقارن نسـبت
به ساختمانهای متقارن آسیب پذیرتر بوده ودر حین زلزله دچار آسیبهای شدیدتر مـی گردنـدواحتمال
فروریزش آنها نسبت به ساختمانهای متقارن بیشـتر مـی باشـد. خرابـی حـدود چهـل ودو درصـد از
ساختمانها در زلزله 1985 مکزیک به علت آثار پیچشی ، نشان داد که ساختمانهای نامتقـارن از لحـاظ
سختی ومقاومت در پلان ،بسیار آسیب پذیر هستند . ارتباط موجود بین حرکات جـانبی وپیچشـی در
یک ساختمان با پلان نامتقارن که در اینجا به عنوان پیچش طبیعی معرفی می شود باعـث ایجـاد نیـاز
تغییر شکل غیر یکسان در صفحات مقاوم جانبی در سیستم می گردد.
با بررسی این نوع ساختمانها در زمان وقوع زلزله می توان نتیجه گرفت که آسیب پذیری اینگونـه
ساختمانها در نتیجه لنگرهای پیچشی وتغییرمکانهای دورانی اضافی است کـه در اثـر عـدم تقـارن در
دیافراگم های ساختمان ایجاد شده وسبب افزایش خسارات سازه ای وغیر سـازه ای بـویژه در وجـوه
بیرونی ساختمان می گردند. عدم تقارن درساختمان می تواند دراثرتوزیع نامتقـارن جـرم در دیـافراگم
های ساختمان یا در اثر توزیع نامتقارن سختی یا مقاومت در المانهای باربر جانبی باشد. عـدم توزیـع
یکنواخت جرم ،سختی ومقاومت سبب می گردد تا نقطه اثر برآیند نیروهای ناشی از زمـین لـرزه بـا
نقطه اثر برآیند نیروهای المانهای باربر جانبی یکی نبوده ودر صورتیکه ساختمان دارای دیافراگم های
صلب یا نیمه صلب باشد لنگرهای پیچشی در این دیافراگم ها ایجاد گردد. وقتی که رفتـار سـاختمان
در محدوده الاستیک است نقطه اثر برآیند نیروهـای مقـاوم جـانبی منطبـق بـر مرکـز سـختی (مرکـز
صلبیت)ساختمان می باشد، اما وقتی که در حین زلزله تعدادی از المانهای بـاربر جـانبی جـاری مـی
گردند محل برآیند نیروهای مقاوم جانبی تغییر کرده ونهایتا اگر تمامی المانهـای بـاربر جـانبی جـاری
گردند نقطه اثر برآیند نیروهای مقاوم جانبی بر مرکز مقاومت منطبق می گردد. بنـابراین بـا توجـه بـه
نحوه رفتار سازه در حین زلزله میزان لنگرهای پیچشی ایجاد شده در حین زلزلـه تغییـر مـی نمایـد و
مراکز سختی ومقاومت نمایانگر وضعیت حدی این تغییرات درزمانیکـه سـازه در محـدوده خطـی یـا
غیرخطی (مصالح)رفتار می کند می باشد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که محل مراکز جـرم،سـختی
ومقاومت از پارامترهای اصلی می باشند که رفتار سازه های نامتقارن را تحـت تـاثیر قـرار میدهنـد. از
پارامترهای مهم دیگری که بر رفتارپیچشی سازه ها تاثیر می گذارند سختی ومقاومـت پیچشـی سـازه
وممان اینرسی جرمی طبقات می باشند.
دستورالعملها وآیین نامه های طراحی ساختمانها در برابر زلزله ضـوابط ویـژه ای بـرای طراحـی
سازه های نامتقارن دارند، این دستورات در آیین نامه ها ی طراحی بـر اسـاس عملکـرد نیزبـا وجـود
تفاوت زیادی که این آیین نامه ها با آیین نامه های عادی طراحی لرزه ای ساختمانها دارند تکرار شده
اند. این در حالی است که این دستورات درطراحی های معمول وبرای سطح خطر وعملکـرد از پـیش
تعریف شده آیین نامه های معمول نیز دارای کاستی هایی می باشند. با توجه بـه انتظـار رفتـار شـکل
پذیر ساختمانها در مقابل زلزله های متوسط وشدید که در آن با افـزایش نیرو هـای داخلـی ، اعضـای
مقاوم جاری شده ومقدار آن عملا در اعضا ثابت باقی می ماند، لذا خرابی عضو از آن پس با ظرفیـت
تغییر شکل پلاستیک آن (متناسب با ظرفیت شکل پذیری عضو)کنترل می گردد. بنابراین طراحی سـازه
برای سطوح عملکرد متفاوت بطور طبیعی با طراحی بر اساس تغییر مکان همخوانی بیشتری نسبت به
روش های معمول طراحی براساس نیرو دارد. لـذا در ایـن رابطـه روشـهای طراحـی جدیـد بـر اسـاس
تغییرمکان توسعه داده شده اند. اما در این روشها هم عموما برای محاسبه مقاومت مـورد نیـاز عناصـر
باربر جانبی در طراحی سازه های جدید می بایست نیروی برش پایه بدست آمده وسـپس در طبقـات
وبین عناصر باربر جانبی توزیع گردند که مع مولا از روش های معمول آیین نامه های لرزه ای برای ایـن
منظور استفاده می گردد. ضوابط پیچشی آیین نامه ها بر این فرض اسـتوار اسـت کـه سـختی عناصـر
باربر جانبی براساس ابعاد هندسی آن قابل محاسبه می باشد ودر نتیجه در خلال تعیین مقاومت اعضـا
در سازه هایی که ابعاد هندسی ال مانهای باربر جانبی ثابت می مانند محل مرکز سختی ثابت بـاقی مـی
ماند. نحوه رفتار المانها با این فرض در شکل (a -1) نشان داده شده است مطالعات اخیر نشـان داده
است که این فرض در مورد بخش قابل توجهی از المانها که امروزه در ساخت سـاختمانها بکـار مـی
روند معتبر نمی باشد . در این سری از المانها که از آنها با المانهای نوع D نام برده می شود بـا تغییـر
مقاومت ولی با فرض ثابت ماندن ابعاد، عملا تغییرمکان حدجاری شدن المان دچـار تغییـرات جزئـی
شده ولذا این سختی المان است که تابع میزان مقاومت وتغییرمکان حدجاری شدن می باشد. بنـابراین
در هنگام توزیع نیرو وتعیین مقاومت المانهای باربرجانبی ، با تغییـر مرکـز مقا ومـت سـاختمان مرکـز
سختی المان نیزمتناسب با آن تغییرمی نماید. نحوه رفتار اینگونه المانها در شـکل (b -1) نشـان داده
شده است
شکل – (1-1) رفتار نیرو ـ تغییر مکان المانها
ساختمانهایی که با توجه به عملکرد های متفاوتی که در سطوح خطر محتمل از آنهـا انتظـار مـی
رود دچار درجات متفاوتی از رفتارهای غیر خطی می گردند ممکن است بـرای آنهـا آرایـش مناسـب
مراکز سختی،مقاومت وجرم در هر سطح عملکرد متفاوت باشد. به عنوان نمونه زمانیکه سـاختمانی در
سطح خطرمشخص برای سطح عملکرد سـکونت بـی وقفـه طراحـی مـی گـردد، در ایـن صـورت از
ساختمان انتظار رفتارغیرخطی قابل توجهی نمی رود و می توان انتظار داشت که مناسب ترین آرایـش
مراکز مقاومت، سختی وجرم آرایشی است که در آن مرکز جرم برمرکز سختی منطبق گـردد. در حـالی
که احتمالا این آرایش برای ساختمانی که ازآن انتظار عملکرد ایمنی جانی می رود یعنی ساختمانی که
حین زلزله رفتار غیرخطی قابل ملاحظه از خود نشان میدهد مناسب نمی باشد. بطور کلی برای کنترل
عملکرد سازه، میزان خسارات وارده به ساختمان در حین زلزله محدود می گردد. برای این منظـور از
پارامترهای خسارت مختلف که شرایط خسارات سازه ای وغیر سازه ای را نشان می دهند استفاده می
گرددمعمولا. برای کنترل خسارات سازه ای از تغییرشکل یا دوران پلاستیک، تغییرمکان نسبی طبقـات
ویا از شکل پذیری استفاده مـی شـود. بـرای کنتـرل میـزان خسـارات عناصـر غیـر سـازه ای نیـزاز
پارامترهایی نظیر تغییرمکان نسبی طبقات ویا شتاب طبقه استفاده می گردد. از جمله عوامل دیگری که
برآرایش مناسب مرکز جرم، سختی ومقاومت تاثیر می گذارد نوع پارامترمورد بررسـی مـی باشـد. بـه
عنوان نمونه آرایشی که می تواند میزان شکل پذیری در عضو بحرانـی را بهبـود بخشـد لزومـا سـبب
بهبود پارامتر تغییرمکان نسبی بین طبقات نمی گردد. رفتار پیچشی سازه ها معمولا بـه عوامـل متعـدد
وپارامترهای متنوع که تابع مشخصات سازه است بستگی دارد. زمانیکه مسـاله در محـدوده غیرخطـی
مورد بررسی قرار می گیرد،تعداد پارامترهای حاکم بر مساله افزایش می یابد. این مساله با توجـه بـه
محدودیتهای محاسباتی در گذشته سبب شده تا اکثر مطالعات پیچشی انجام شده برروی مدلهای ساده
انجام گیرند. این مدلها معمولا یک طبقه وبا المانهای مقاوم برشی در یک جهت می باشند ومطالعـات
کمتری برروی مدلهای چند طبقه یا مدلهای با سیستم مقاوم در هر دو جهت وتحت اثر نگاشـتهای دو
مولفه ای انجام گرفته است. واضح است که رفتارپیچشی سازه ممکن است اثرات مخربی را بـر رفتـار
سازه در حین زلزله های شدید داشته باشد. بـه دلیـل تعـداد زیـاد پارامترهـای مـوثربر رفتـار پیچشـی
ساختمان های نامتقارن هنوز رفتار این نوع ساختمانها بـه طـور کامـل درك نشـده اسـت . هـر چنـد
مطالعات نسبتا وسیعی در زمینه رفتار غیرخطی ساختمانهای یک طبقه نامتقارن صـورت گرفتـه اسـت
1]،
امروزه اعتقاد بر این است که تنها در نظر گرفتن سطح عملکرد مصونیت جانی برای طـرح لـرزه
ای در نواحی فعال لرزه ای کافی نیست. در ضمن طرح لرزه ای را از نظرهای دیگر، که همان هزینـه
های مرمت وزمان بازسازی کامل هستند باید مد نظر قرار داد. از این رو در چنـد سـال اخیـر تـلاش
وتحقیقات بسیاری توسط محققین صورت گرفته تا راهکارها و روش هایی بـرای ارزیـابی دقیـق تـر از
رفتار سازه ارائه گردد ودر واقع بتوان سازه ای طراحی کرد که در برابر زلزله مشـخص، رفتـار معینـی
داشته باشد.
عملکرد سازه ها در مقابل زمین لرزه وسطوح مختلف عملکرد در برابر زلزله ها بـا سـطح خطـر
معین مبانی اصلی روش طراحی بر اساس عملکرد می باشند. در آیین نامه طراحی ساختمانها در برابـر
زلزله (استاندارد (2800،ضوابط ومقرراتی برای طراحی واجـرای سـاختمانها در برابراثرهـای ناشـی از
زلزله ارائه شده است.» بطور کلی با رعایت این آیین نامه انتظـارمی رود بـا حفـظ ایسـتایی سـاختمان
درزلزله های شدید (زلزله طرح) تلفات جانی به حداقل برسـد ونیـز سـاختمان در برابـر زلزلـه هـای
خفیف ومتوسط (زلزله سطح بهره برداری ) بدون وارد شدن آسیب عمده سـازه ای قـادر بـه مقاومـت
باشد«[19]
در استاندارد 2800 به منظور تحلیل وطراحی سازه برای اهداف تعریف شـده، از روشـهای خطـی
والاستیک استفاده می گردد که در آن پارامتر اصلی پاسخی که معیار کنترل سـازه واجـزاء آن در نظـر
گرفته شده،نیرو می باشد و این در حالی است که سـازه در هنگـام وقـوع زمـین لـرزه از خـود رفتـار
غیرخطی نشان می دهد. آیین نامه برای در نظر گرفتن این رفتار سازه وهمچنین اثرات حرکات زمـین
بر سازه از ضریب کاهش نیرو که به عنوان ضریب اصلاح پاسخ یا ضـریب رفتـارR نامیـده مـی شـود
استفاده می کند.
از کاربردهای ضریب رفتار R در این آیـین نامـه مـی تـوان تعیـین بـرش پایـه طراحـی، کنتـرل
تغییرمکان نسبی طبقات، محاسبه بیشترین تغییرمکان غیر الاستیک مورد انتظـار بـر مبنـای تغییرمکـان
الاستیک ناشی از نیروهای طراحی وهمچنین محاسبه نیروهای واقعی اجزایی از سازه که عامل کنتـرل
طراحی در آنها نیرو می باشد نام برد . اما می دانیم که ضریب رفتار Rبه عوامل متعدد وپیچیده زیادی
بستگی دارد وهمچنین معیار نیرو نمی تواند عملکرد واقعی سازه واجـزای آنهـا ویـا میـزان خسـارت
وآسیب وارده را در حالت غیرخطی نشان دهد.
حال این سوال مطرح می شود که آیا اهداف عملکر دی پیش بینـی شـده در اسـتاندارد 2800 بـا
توجه به سطوح خطر زمین لرزه ارائه شده در آن، برای ساختمانهایی که براسـاس ضـوابط ایـن آیـین
نامه طراحی می شود تامین می گردد؟
در ایــن تحقیــق تــلاش مــی گــردد بــا اســتفاده از اصــول مهندســی زلزلــه بــر اســاس ســطح
عملکرد،وضعیت سطوح عملکردی ساختمانهای نامتقارن که دارای مهاربند واگرا هسـتند ، تحـت اثـر
سطح خطر زمین لرزه نوع یک تعیین گردد.
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
با توجه به برداشتهای متداوتی که از مدهوم و محتوای محیا زیست وجود دارد، رورت ایجاب مینماید تا مروری اجمالی در زمینه اهداف کلی حداظت محیا زیست و سیس اهداف آن در چارچوب مشالعات محدوده مورد مشالعه صورت ذیرد.در عین حام، بررسی اجمالی نکته اخیر روشن خواهد ساخت که هدف حداظت محیا زیست تنها حداظت از طبیعت و حیات وحش نبوده و به تبی آن هدف توسعه زیست محیشی یا توسعه ایدار نیز به هیچ وجه به مروله ساماندهی طبیعت محدود نمیشود.
در مریاس کالن و در مدهوم عام، هدف توسعه زیست محیشی را میتوان در بهسازی و سازماندهی سرزمین به منظور فراهم ساختن بستر و فضای مناس جهت شکوفایی استعدادهای معنوی و مادی
جامعه قرار دارد. | |
با توجه به تاکید | شوهش، مجموعه شهری بر مدهوم توسعه ایدار و مبهم باقی ماندن این مدهوم در |
چارچوب مشال | یش گدته، در وهله نخست تبیین مدهوم توسعه ایدار به طور اعم و سیس بررسی |
قابلیت آن در نا ایداری زیستمحیشی شهر کرج در روند تحریق قرار میگیرد. در حریرت یکی از اهداف توسعه ایدار نیز ـ همانند اهداف ذکر شده در مجموعه شهری تأ یرات عوامل وابسته و مسترل است؛ در این زمینه باید میان دو مدهوم وابستگی از یک سو و تعامل از سوی دیگر تفاوت قایل شد. بر این مبنا، توسعه ایدار نه در ی قشی روابا، که عمدتاً در صدد قشی وابستگیها است تا از هر سو نوع روابا به بهترین شکل ممکن در یک تکامل حریری به ایدهآمترین حالت برساند.
بخشی از این امکانات و محدودیتها به قابلیت های اکولوژیک فضای مو وع برنامه ریزی بستگی مییابد؛ چگونگی شرایا اقلیمی، میزان دسترسی به منابی آب، کیدیت منابی موجود خاک و بسیاری دیگر از این قبیل و مهمتر از همه، بررسی جملگی این عوامل در قال یک سیستم اکولوژیک به نحوی که به هنگام برنامه ریزی مشخص شود، از کدامین منبی، میتوان به چه میزانی برداشت نمود، بدون
آنکه به سایر منابی آسی غیر قابل جبران وارد آید ؟
در مرحله بعدی مو وع کیدیت محیا زیست مورد بررسی قرار میگیرد ؛ این بررسی باید نشان دهد
:
به عمل آورد ؟
بدین ترتی در چارچوب مشالعات شوهش در محدوده مورد مشالعه اوالً آنچه که تحت عنوان مشالعات محیا زیست صورت میگیرد، تنها به عنوان زیر مجموعهای از مشالعاتی وسیعتر قابل ادراک است و انیاً مشالعات محیا زیست باید در ارتباط با ایجاد ایداری و نا ایداری محیشی در محدوده مورد مشالعه مورد بررسی قرار میگیرد. زیرا منابی اکولوژیک و کیدیت محیا زیست در و عیت موجود است که در نهایت چارچوب برنامه ریزی زیستمحیشی در هنه توسعه محدوده مشخص مینماید.
-2-1 بیان مسئله
طی چنددهه گذشته تحوالت منشره شهر تهران به عنوان ایتخت ایران تابی روندها وجریانها مختلف در سشح جهانی، ملی و منشرهای ساخته است.محدوده مورد مشالعه یعنی شهرستان کرج بدالیلی مانند نزدیکی
به تهران و تعامل شدید با | آن بیش از یش تابی این تحوالت | بوده | است .رهگیر این | تحوالت به |
منظوراگاهی از سمت وسو | رشد توسعهایست که در محدوده مورد مشالعه اتداق افتاده و درک | ایدار بودن | ||
یا نبودن آنهاست تا ماحصل این آگاهی باعث توقف روندها نا ایدار | و اصالح وبازگشت آنها در مسیر | |||
ایدار گردد و از آسیبها | غیر قابل جبران در منشره جلوگیر | شود. در حریرت آنچه واقعیت محدوده |
مورد مشالعه را مشخص و محرق میسازد نوع تأ یر ذیری از نیروی انسانی و عوامل تأ یرگذار محدوده خارج آن است که مسیر تحریق را بر آن میدارد که به کشف و تحلیل این مشکالت رداخته و نتایج حاصله را با واقعیت حا ر به قیاس بگذارد.
در این تحریق کوشش شده است با شناخت و تسلا بر مداهیم، نظریه ها و تکنیکهای مشرح در ارادایم توسعه ایدار نحوه برخورد با مساله و درک عوامل و شاخصهای معرف نا ایداری با توجه به محدودیتهای موجود در منابی اطالعاتی و کوتاهی سازمان هایی که وظیده تولید اطالعات را برعهده دارند
تصویر درستی از و | عیت | ایداری محدوده ارائه گردد.رهیافت توسعه ایدار در حام حا ر به عنوان یک |
ارادایم جهانی و الگو | قال | توسعه مورد توجه خاص کشورها توسعه یافته و در حام توسعه است.در |
این رهیافت دستیابی به توسعه حداظت از محیازیست به عنوان جزء الیندک توسعه تلری شده ااصل4 اعالمیه ریود و توسعه ایدار توسعهایست که نیازها جامعه حا ر را برطرف میسازد، بدون آنکه قدرت نسلها آینده را برا برطرف کردن نیازهایشان مورد معامله قراردهد ااصل 21د.
-3-1 اهمیت موضوع تحقیق
با اشاعه خوداگاهی زیست محیشی در آغاز هزاره سوم نگهدار و مدیریت فرایندها | اکولوژیک یا | ||
سیستمها | شتیبان حیات برا همه جوامی امر سرنوشتساز است و امروزه نیز مدهوم توسعه از | ||
مدهوم ایدار | جدایی ندارد.در روند توسعه انسانی مناطق توجه به ایدار حوزه ها الزمه رسیدن به | ||
توسعه | ایدار است عدم توجه به دغدغها زیستمحیشی روند توسعه را حتی با وجود دستیابی به | ||
اهداف اقتصاد | در نهایت نا ایدار جوامی مواجه میکند که تحلیل این روند اهمیت مو | وع تحریق را | |
مشخص میسازد. |
:
آشنایی با ویژگیها، روحیات و شناخت صحیح استعدادها و توانایی ها ،كاستی ها ، نیازها و نیروهای جسمانی و روانی كودكان در مراحل مختلف سنی از عوامل بسیار مهم وكارساز امر آموزش و پرورش است. از اساسی ترین ویژگیها كه میتواند در امر آموزش مفاهیم دینی به ما كمك كند وجودگرایش دینی و میل به سوی امورمذهبی در كودك است. ما معتقدیم كه كودكان سرشت خداجوی دارند و مفاهیم اساسی دین اسلام اموری هستند كه با سرشت كودك سازگارند و اكتسابی نیستند و این علاقه در درون وجود آنهاست و وظیفة تعلیم و تربیت شكوفا كردن این گرایشهای فطری است.[1]
از ویژگیهایی كه میتواند ما را در آموزش معارف دین كمك كند وجود تمایلات فطری در كودك است علاقه كودك به دین و خدا در درونش بوده و در سن بلوغ به شكوفایی آشكار میرسد و نیازمند آن نیست كه وجود خدا را به كودك بقبولانند بلكه باید این باور فطری به خدا را در او حفظ و شكوفا نمایند. برای این منظور باید با بیان آثار رحمت الهی و آگاه گردن قلب و عقلش از این آثار و ذكر نعمات بهشتی سراسروجودش را از این حب عاطفی سرشار سازد.[2]
امام سجاد علیه السلام در این زمینه میفرمایند: خداوند به موسی علیه السلام وحی نمود كه مردم را به من علاقه مند كن و آنان را نیز نزد من محبوب ساز ، عرض نمود چگونه ؟ وحی آمد كه نعمتهای من را برای آنان بازگو كن آنان خود عاشق من خواهند شد.[3]
بر اساس یافته های روانكاوی نخستین تجربه ها ،نخستین عادتها ، نخستین باورها و نخستین احساسات ، پایدار ترین آنها است . از همین رو كودكان كه نخستین تجربه ها و احساسات خود را نسبت به دین و احكام دینی در خانواده از والدین میگیرند میتواند این نخستین ها ، مقدس ترین و زیباترین باشد.
به همین سبب است كه نگرش های اولیه به مذهب پایدارترین است ، به گونهای كه هستة اولین و جان مایة بنیادی وی حس دینی را شكل میدهد. مثلاً نگرش های اولیه كودك به نماز و چگونگی برپایی آن با همة آداب و فضیلت های زیباشناسانة آن از طریق مشاهدة رفتار دینی والدین صورت میگیرد. پاره ای از رفتارها و احساسات و باورها به شكل ناهشیار و نامرئی به كودك منتقل میشود كه از رفتار های آگاهانه بسیار قوی ترو عمیق تر است و آنچه در عمیق ترین لایه های شخصیت باقی می ماند به بخش ناهشیار و نامرئی شخصیت والدین متكی است .كودكان ونوجوانان بیشتر از پرداختن به رفتارهای ظاهری والدین از باورها و نگرش های نهفته و پنهان آنها نسبت اعمال و اعتقادات تأثیر میپذیرند.[4]
از مباحث مهم كه باید مورد توجه قرار گیرد ، رشد تفكر دینی است ، چرا كه با شناخت ویژگیهای تفكر دینی دانشآموزان راه برای گزینش روش های مناسب آموزش دینی هموار خواهد شد.
محققان بزرگی همچون پیاژه ، هامز وگلومن دوران های اصلی مختلفی را برای رشد تربیتی مذهبی كودك بیان كرده اند كه به اختصار به
بیان نظریه گلومن كه به نظر میرسد از كمال بیشتری برخوردار است و تكامل یافتة نظریة پیاژه میباشد میپردازیم.
وی تحقیقات بسیاری كرد كه در اثر این بود كه میدید دانشآموزان داستانهای دینی را كه میشنیدند سعی میكردند با تجربیات خود وفق دهند و درك كنند سرانجام به پنج مرحله قائل شد:
الف ) در این دوره تفكر شهودی، تفكر دینی كودكان دو ویژگی دارد:
1ـ خود محوری بودن.
2ـ تك كانونی بودن .
یعنی داوری های كودك صرفاً از نقطه نظر خود او صورت میگیرد و دیگر اینكه یک جنبه از یک حادثه را جدا میكند. كودكان در این دوره بسیاری از واژههای مذهبی را بكار میبرند بیآنكه معنی آن را دریابند. آنان اكثراً یک جنبه از موضوع را جدا كرده و به آن اهمیت میدهند كه ممكن است جنبه فرعی و بسیار خوبی باشد.[6]
ب ) در این دوره كودكان بسوی تفكر عملیاتی حركت كرده ، اگرچه مراتبی از تفكر عینی دست یافته اما در بدست آوردن سطوح مورد نیاز ناموفق بوده و دچار اشتباهات آشكار میشود . او بهتر میتواند واقعیت را به هم مربوط سازد و نظر او كمتر تك كانونی است اما هنوز خود محور است . اما دامنة این خود محوری كمتر شده است و منشاء دیگر این است كه او مفاهیم انتزاعی را به معنای تحت الفظی و تجسم یافته معنا میكند.[7]
ج ) ویژگی این دوره ارتباط كودك با موقعیتها و رفتارهای عینی است . رشد تفكر عملیاتی حركت رو به جلوی آنان را از نخستین دوره های خیال پردازی تسریع میبخشد و از نظر جزیی و كودكانه رهایی بخشیده در سطح جدیدی بر حسب ویژگیهای این دوره محدود میكند، در این دوره توجیحات فیزیكی در یک احساس عینی معقول هستند و از نظر كودك میتوان از این راه به واقعیتها دست یافت.[8]
د ) تغییری كه در این مرحله رخ میدهد حركت تفكر عینی به سوی تفكر انتزاعی بیشتر است اما تغییر تدریجی این مرحله را میتوان دوره ای بین خیال پردازی و منطق بزرگ شان دانست. در این زمان تا حد زیادی فعالیتهای عقلی جایگزین میگردد و استقرار و قیاس منطقی پیش رفته ای بكار برده میشود.
هـ ) این مرحله آخرین مرحله ای است كه درآن تفكر بصورت فرضیه ای و قیاسی و بودن ممانعت عناصر عینی انجام میگیرد. در این حال تفكر در شكل سمبلیک یا انتزاعی میسر میگردد و تلاشهایی صورت میگیرد تا فرضیه ها خارج از حوزهی تجارب وضع گردیده و با بهره گرفتن از دلیل قبول یا رد شوند. نوجوان میتواند با یک تئوری آغاز كند و به واقعیتها كه حوزة تفكر او را به طور قابل ملاحظه ای گسترش دهد، بازگشت نماید.[9]
البته باید در این زمینه به تفاوتهای فردی كودكان نیز توجه داشت كه به دو گونهاند:
غایت تربیت دینی فلاح و رستگاری است و علت گمراهی ، كژ فهمی از دین است یا عمل نكردن به آن .
هدف تربیت دینی پرورش حس خداجویی و پرستش گری به قصد رها سازی نشان از وابستگی و ذلت و اسارت بسوی آزادی عزت و بالندگی است و همچنین هدف رسیدن به سعادت باطنی و چشیدن لذت معنوی و شادابی درونی است ،اشباع نیازهای معنوی و تقویت و تحریک این نیازها ، پرورش و تقویت عشق آدمیبه حقیقتی كه در فطرت به او ودیعه داده شده است.[11]
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
در این فصل موضوع پژوهش به طور مختصر تشریح می شود. در ادامه اهداف، ضرورت پژوهش، کاربرد نتایج پژوهش و روش پژوهش توضیح داده می شود. همچنین قلمرو پژوهش، جامعه آماری و روش نمونه گیری بیان می شود. در پایان فصل نیز تعاریف عملیاتی و پارهای از واژه های کلیدی استفاده شده در پژوهش ارائه میگردد.
1-2- شرح و بیان مسئله پژوهش
تاكنون تحقیقات فراوانی در اكثر حوزه های مرتبط با بازار سرمایه در ایران صورت گرفته، اما آنچه در این بین كمتر مورد توجه قرار گرفته، پرداختن به تحقیقات جدی در خصوص شكل گیری رفتار سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار می باشد در اكثر كشورها، شناخت فرایند تصمیم گیری مشاركت كنندگان در بورس، همواره موضوعی مهم برای مشاركت كنندگان و سرمایه گذاران در بازار بوده است . در اكثر این كشورها، محققان تلاش های قابل توجهی جهت مطالعه و درك رفتار سرمایه گذاران و به دنبال آن تاثیر این عوامل بر تصمیم گیری و عملكرد سرمایه گذاران داشته اند، چرا كه رفتارهایی كه بر تصمیم گیری و عملكرد سرمایه گذاران در بازار تاثیر می گذارند از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند (یوسفی و شهرآبادی، 1388).
در طی دهه های اخیر محققین مالی سعی در تبیین و یافتن علل موارد خاص با كمك سایر علوم همانند روانشناسی، علوم اجتماعی و فیزیک بوده اند، از این رو حوزه های میان رشته ای تحت عناوین اقتصاد مالی، اقتصاد سنجی مالی، ریاضیات مالی و نظریه تصمیم گیری شكل گرفته است. یكی از مطالعاتی كه در این زمینه به سرعت گسترش یافته، ادغام نظریه های اقتصادی با نظریه های رایج روانشناسی بود كه تحت عنوان “مالی رفتاری” مطرح گردید. در الگوی اقتصادی مالی سنتی فرض می شود كه تصمیم گیرندگان به طور كامل عقلایی رفتار می كنند و همیشه به دنبال بیشینه كردن مطلوبیت مورد انتظار خود هستند. به عبارت دیگر دو پایه اصلی در پارادایم سنتی مالی، عقلانیت كامل عوامل و تصمیم گیریهای مبتنی بر بیشینه سازی مطلوبیت مورد انتظار است، در حالی كه در مالی رفتاری عنوان میشود كه برخی پدیده های مالی را می توان با به كارگیری مدلهایی توصیف كرد كه در آنها عامل اقتصادی كاملاً عقلایی در نظر گرفته نمی شود(راعی و فلاح پور، 1383).
شواهد نشان میدهد كه سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار تهران برای تعیین ارزش سهام كمتر از روش های كمی استفاده می نمایند
و قضاوتهای ایشان بیشتر مبتنی بر تصورات ذهنی، اطلاعات غیرعلمی، شایعات و پیروی كوركورانه از عده معدودی از مشاركت كنندگان در بازار سرمایه است . در همین راستا و به منظور بهبود شرایط گسترش فعالیتهای بازار سرمایه و جلوگیری از شكست، در اقداماتی كه در جهت جلب مشاركت مردم در سرمایه گذاری صورت می گیرد، باید نتایج علمی جایگزین تصورات ذهنی گردد و آموزشهای لازم در این زمینه به مشاركت كنندگان در بازار داده شود. (شهریاری، 1385)
1-3- اهمیت و ارزش پژوهش
سرمایه گذاری در بازارهای مالی یکی از مهمترین عوامل رشد و توسعه اقتصادی در هر کشوری است. در بازار سرمایه هر کشور باید تلاش شود، تا سرمایه گذاری در اوراق بهادار به یک فرهنگ عمومی تبدیل شود. مفهوم مالی رفتاری در مقایسه با دیگر تئوری های مالی مفهوم نسبتا جدیدی است. در کشورهای در حال توسعه، مالی رفتاری به طور وسیعی جهت کشف رفتارهایی که تصمیمات سرمایه گذاری را تحت تاثیر قرار می دهد کاربرد دارد. بهرحال، مالی رفتاری تعداد محدودی کاربرد برای بازارهای کشورهای در حال توسعه یافته دارد(علامه و احمدی پور، 1388). این پژوهش با این دید انجام می شود که مناسب بودن مالی رفتاری برای همه نوع بازار سهام را تایید کند. هم چنین این پژوهش از این لحاظ منبع خوبی برای سرمایه گذاران حقیقی است که به سرمایه گذاران حقیقی کمک می کند که روند بازار سهام را قبل از تصمیم گیری به خوبی تجزیه و تحلیل کنند. در نهایت این پژوهش فرصت خوبی برای نویسندگان و محققان جهت درک نظری و عملی از بازار سهام و تئوری های مالی رفتاری فراهم می آورد.
با عنایت به مطالب فوقالذکر، پیداست که در تحقیقات مالی کشورمان جای چنین تحقیقاتی خالی است. لذا مدیران، ذینفعان و سازمان بورس اوراق بهادار میتوانند از نتایج این پژوهش استفاده کنند.
1-4- اهداف پژوهش
1-4-1- هدف اصلی
تشخیص سطوح تاثیر عوامل رفتاری بر تصمیم گیری و عملکرد سرمایه گذاری سرمایه گذاران حقیقی در بورس اورق بهادار تهران
1-4-2- اهداف فرعی
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
در مورد بهره وری نیروی انسانی ، اهمیت آن در بهره وری سازمان ها، عوامل موثر بر ارتقا بهره وری این منبع ، موانع بهره وری کارکنان و سهم هر عامل در این مورد ، کتابها ، مقالات و رساله های زیادی نوشته شده است و در سخنرانی ها وسمینارها ی مختلف نیز به این مهم ÷رداخته شده است . مقالات و تحقیقات مربوط به دوران کلاسیکها عوامل موثر بر بهره وری نیروی انسانی را مشتمل بر مواردی چون شرایط محیط کاری و مشوق های مالی می داند و به مدیران توصیه می کند که این عوامل را در راستای بهبود بهره وری نیروی کار بکار ببرند . پس از ظهور مکتب روابط انسانی عوامل انگیزشی غیر مالی نیز به مجموعه عوامل موثر بر بهره وری افزوده شد و به مدیران توصیه گردید که نیازهای غیر مالی کارکنانشان را نیز در نظر بگیرند و از طریق ارضاء این نیازها کارکنان بهره ور تر داشته باشند . علیرغم آنکه نظریه اقتضاء در مدیریت ، یک عامل خاص یا یک گروه از عوامل مشخص را تحت هر شرایطی عامل بهبود دهنده نمی دهنده نمی داند اما ضمن تاکید بر تنوع وتعدد نیازها ی انسانی ، معتقد است راه های مختلفی نیز برای ارتقاء بهره وری وجود دارد که باید حسب مقتضیات هر سازمان آنها ار شناخت و بکار بست . به هر حال بهره وری مفهومی است فراگیر و گسترده بنحوی که شاید بتوان ادعا کرد که مدیریت یعنی تلاش برای بهبود بهره وری .
« فصل اول »
بیان کلی مسئله
در مفهوم کلی بهره وری رابطه بین محصول تولید شده توسط سیستم تولیدی یا خدماتی و نهادهای است که برای محصول بکار می رود . بنابر این بهره وری به عنوان استفاده کارآ از منابع ( کار ،سرمایه ،مواد ، انرژی و اطلاعات ) در تولید کالاها و خدمات تعریف می شود . بهره وری بالاتر به مفهوم تکمیل و تولید کالای بیشتر با همان مقدار منابع ، یا دستیابی به محصول بیشتر از نظر حجم و کیفیت با همان مقدار نهاده (ورودی ) است . همچنین بهره وری را می توان بصورت رابطه بین نتایج کار و طول زمان انجام آن تعریف کرد . زمان اغلب مخرج کسر مناسبی است ، هرقدر طول زمان برای انجام کار کمتر باشد سیستم مولدتر است. صرف نظر از نوع تولید و نوع سیستم اقتصادی یا سیاسی تعریف بهره وری یکسان است . بنابر این اگر چه بهره وری ممکن است مفاهیم متفاوتی برای افراد مختلف داشته باشد ، مفهوم اصلی همواره رابطه بین کمیت و کیفیت کالاها و خدمات تولید شده و مقدار منابع مصرف شده برای تولید را در بر دارد . بهره وری برای مدیران ، مهندسان صنایع ، اقتصاد دانان و سیاستمداران به عنوان ابزار مقایسه تلقی می شود . این معیار تولید را در سطوح مختلف سیستم اقتصادی ( در سطح افراد ، کارگاه ، سازمان ، بخش اقتصادی و اقتصاد ملی ) با توجه به منابع مصرف شده مقایسه می کند .در پر داختن به مقوله بهره وری باید بین مفهوم بهره وری با مفاهیم کارآیی و سود آوری تمایز قائل شد و بطور کلی نیروی انسانی سهم مهمی در بخشی از صنایع کشور دارند .
در این تحقیق پس از مروری بر منابع موجود و شناسایی آن گروه از عواملی که در متون مدیریت به عنوان عوامل موثر بر بهره وری از آنها یاد شده است . از طریق تنظیم پرسشنامه و انجام یک پژوهش میدانی ، این عوامل از نظر میزان تاثیر بر بهره وری نیروی انسانی در صنایع اتومبیل سازی کشور اولویت بندی شده است .
اهمیت و ضرورت پزوهش
سالهاست که مفهوم بهره وری به یکی از مهمترین و رایج ترین مفاهیمی تبدیل شده است که ذهن و فکر انسان را به خود مشغول می سازد . احتمالاً اولین باری که واژه بهره وری بصورت رسمی ذکر شد در یک مقاله در سال 1766 بود . در حدود یک قرن بعد در سال 1883 واژه بهره وری بعنوان « نیروی میل به تولید » معنی شد و تقریباً از همین زمان بود که به صورت مسأله مهمی برای اقتصاد دانان توسعه و محققین مدیریت درآمد . در دنیای امروز ، بهره وری معانی جدیدی پیدا کرده است و از یک دیدگاه کلی به یک شاخص مهم اقتصادی و اجتماعی مهم اقتصادی و اجتماعی تبدیل شده که توانایی یک فرد ، سازمان یا جامعه را برای استفاده بهتر از منابع و تبدیل آنها به نتایج نشان می دهد . به این ترتیب جوامع یا کشورهای پیشرفته یا سازمان های موفق آنهایی هستند که می توانند از موفقیت بیشتری در استفاده از منابع محدود خود برای دستیابی به حداکثر بازده ، رضایت و رفاه برخوردار باشد . فردریک تیلور ( پدر علم مدیریت ) معتقد است : تنها نشانه بزرگ پیشرفت جهان افزایش چشمگیر بهره وری است . امروز بهره وری کارگران نسبت به 300 سال قبل دقیقاً 20 برابر شده است . این تحول در بهره وری نیروی کار سبب شده است که ثروت عمومی جامعه افزایش یابد . سطح رفاه جامعه بهبود پیدا کند ، از
ساعات کار کم شود ، تعلیم و تعلم بهتر و تفریحات بیشتر شود . تمام چیزهای با ارزشی که در این دنیا وجود دارد ناشی از همین افزایش بهره وری است . این پیشرفت چگونه حاصل شده است پاسخ کوتاه آنرا باید در استفاده بهتر از نیروی کار در جوامع مختلف جستجو کرد .
پرفسور کوزنتوس برنده جایزه نوبل اقتصادی در سال 1971 پنج خصوصیت جریان رشد را که تقریباً در کلیه کشورهای پیشرفته وجود دارد به شرح ذیل بر شمرده است :
1- نرخ بالای رشد تولید سرانه و جمعیت
2- نرخ بالای تحول ساخت اقتصادی
3- نرخ های بالای تحول اجتماعی ، سیاسی و ایده ئولوژیکی
4- پیشرفت اقتصادی بین المللی با بهره گرفتن از ابزار قدرتمند حمل و نقل و ارتباطات
5- نرخ های بالای افزایش بهره وری
شومپتر نیز در باب اهمیت مقوله بهره وری می گوید : افزایش کند و مستمر وسائل تولید و پس انداز ملی در طی زمان بدون تردید یک عامل مهم در توجیه تاریخ اقتصاد در خلال قرن ها ست اما این عامل مهم در واقع تحت الشعاع این حقیقت قرار دارد که پیشرفت اقتصادی بیشتر مرهون اتخاذ تدابیر جدید برای بهره وری بیشتر از منابع است و ربطی به کم یا زیاد شدن وسائل تولید و پس انداز ندارد.
از یک دیدگاه کلی به نظر می رسد که امروز بهره وری فراتر از یک معیار و شاخص اقتصادی به عنوان یک فرهنگ و نگرش به کار و زندگی مطرح شده و بهبود آن منشاء اصلی توسعه جوامع است از آنجا که ارتقاء بهره وری بر پدیده های اصلی اجتماعی ، اقتصادی و سیاسی جوامع مانند تورم، سطح رفاه عمومی ، اشتغال ، توان رقابت سیاسی و اقتصادی و مانند این ها تاثیرات وسیعی دارد در حال حاضر تقریباً تمام کشورهای توسعه یافته و برخی از کشورهای در حال توسعه سرمایه گذاریهای زیادی را در جهت بهبود و ارتقاء بهره وری در سطوح ملی ، منطقه ای بخشی ، سازمانی و حتی افراد انجام داده و رشد و توسعه روز افزون خود را مرهون توجه نگرش صحیح به این مسأله وی دانند .
در کشور ما اهمیت و ارزش بهره وری هنوز به درستی شناخته نشده است و به عبارت دیگر هنوز فرهنگ و نگرش بهره وری بر جامعه حاکم نیست و لازم است که در این زمینه قدم های اساسی و موثری برداشته شود .
فقدان بهره وری در سطح مطلوب باعث بروز مشکلاتی می شود و وجود این مشکلات چه در سطح ملی و چه در سطح بنگاه های اقتصادی نشان دهنده سطح نامطلوب بهره وری است و در واقع به مدیران جامعه یا موسسه هشدار می دهد که دست به فعالیتهایی برای ارتقاء این سطح بزنند . برخی از عمده ترین مشکلاتی که حاکی از نامطلوب بودن شاخص های بهره وری هستند عبارتند از :
1- سود کم
2- نتیجه گیری نامطلوب و غیر قابل قبول
3- افزایش نامعقول هزینه ها
4- پائین بودن کیفیت خروجی (محصول)
5- میزان نامطلوب ضایعات
6- ناتوانی در رقابت با محصولات مشابه
7- عدم استفاده از حداکثر ظرفیت تولیدی
8- فعالیت ماشین آلات و تجهیزات در شرایط نامطلوب و غیر استاندارد
9- ناتوانی در اجرای تعهدات
10- بیکاری ( آشکار و پنهان )
11- مشکلات مدیریتی
12- عدم استفاده از خلاقیت و نوآوری
اهداف پژوهش
با توجه به اهمیت موضوع بهره وری و نقش آن در توسعه یافتگی یا عقب ماندگی جوامع و سازمانها و همچنین با عنایت به نقش بارز و تعیین کننده منابع انسانی در تحقق بهره وری که این تحقیق در نظر دارد پس از مطالعه مدل های نظری ، پژوهشی میدانی انجام داده و از طریق نتایج حاصل از این پژوهش پنجره ای روبه سوی افق های روشن بهره وری نیروی انسانی در صنایع خودرو سازی کشور باز کند . علت انتخاب بخش صنعت ( خودرو سازی ) برای انجام این مطالعه عبارتست از اینکه :
1- در حال حاضر بخش صنعت ، سهم بزرگی در قلمرو اقتصادی – اجتماعی کشور دارد و این سهم به مرور در حال افزایش است .
2- صنعت کشور بالغ بر هزاران واحد و میلیونها شاغل را در بر دارد و لذا تحول در این بخش به سرعت و با شدت بر ساختار اقتصادی – اجتماعی کشور تاثئر می گذارد .
3- با توجه به گزارشات و اطلاعات موجود ، پائین بودن سطح بهره وری یکی از بزرگترین مشکلاتی است که صنعت کشور با آن دست به گریبان است .
4- با توجه به تغییر نقش خود رو از یک کالای لوکس و تشریفاتی به یک کالای ضروری روز به روز بر اهمیت توسعه صنایع خودرو سازی کشور افزوده می شود .
5- صنایع خودرو سازی به تبع خود بسیاری دیگر از شاخه های صنایع از جمله صنایع لاستیک ، صنایع رنگ ، صنایع آهن و فولاد ، صنایع شیشه و …. را نیز فعال می کند .
بطور کل مهمترین هدف تحقیق عبارتست از یافتن عواملی که می تواند بهره وری نیروی انسانی شاغل را بطور مثبت تحت تاثیر قرار دهد و همچنین مشخص کردن سهم و اولویت هر یک از عوامل .
سؤالات
بنابر آنچه ذکر شد و با توجه به اهمیت روز افزون مسئله بهره وری در جهان و بویژه در سازمان های تولیدی و صنعتی از یک سو و نا بسامانی و نامطلوب بودن موقعیت فعلی بهره وری در صنایع کشور از سوی دیگر و با عنایت به نقش قابل توجه نیروی انسانی به عنوان مهمترین و مؤثرترین عامل تولید که می تواند تأثیرات فوق العاده ای را در ارتقاء بهره وری واحدهای صنعتی کشور داشته باشد ، سؤالات مورد نظر در این تحقیق عبارتست از:
1- آیا توجه به منابع انسانی بر افزایش بهره وری مؤثر است ؟
2- آیا پرداختهای پاداشها بر اساس شایستگی های افراد در افزایش بهره وری مؤثر است ؟
3- آیا بهره گیری از دوره های آموزشی جهت نیروی انسانی بر افزایش بهره وری مؤثر است ؟
از آنجا که انجام یک تحقیق علمی مستلزم محدود نمودن مسئله می باشد ، لذا مسئله کلی پائین بودن سطح بهره وری صنایع کشور از یک سو به یکی از عوامل تولید ( یعنی نیروی انسانی ) و از سوی دیگر به یکی از زیر بخشهای اصلی صنعت کشور ( یعنی صنایع خودرو سازی ) محدو شده است . بنابر این مسئله اصلی که این تحقیق در صدد تبیین ابعاد آن است عبارتست از :
چرا بهره وری نیروی انسانی شاغل در صنایع خودرو سازی کشور در وضعیت مطلوبی نیست ؟
با توجه به تعریفی که از مسئله ارائه شد ، مهمترین هدف تحقیق عبارتست از ، یافتن عواملی که می تواند بهره وری نیروی انسانی شاغل در صنایع خودرو سازی کشور را بطور مثبت تحت تاثیر قرار دهد و همچنین مشخص کردن و سهم و اولویت هر یک از عوامل .
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)