وبلاگ

، تاریخچه و اهداف حفر سازه های زیر زمینی و تونل:
با پیشرفت تكنولوژی در عرصه های مختلف، فن تونل سازی نیز از این امر مستثنی نبود و تحولات عمده
ای در آن صورت گرفت، هر چند كه هنوز هم روش های سنتی كاربرد وسیعی در این زمینه دارند ولی این
حالت نیز بدلیل استفاده از ماشین آلات جدید و تلفیق این روشها با روش های بهسازی و حتی با روش های جدید
میسر و باعث كارآمدتر شدن این روشها به ویژه در تونلهایی با مقاطع بزرگ گردیده است.
برای طراحی و نیز حفر تونل ها می بایست اول به اهداف حفر تونل بپردازیم و سپس با مطالعه و بررسی
كلیه روش های تونل زنی و نگهداری آنها ، تونل ها را طراحی و سپس به حفر آنها بپردازیم .
برخی از نكاتی كه بطور كلی می توان در ارتباط با تونل سازی بدان اشاره كرد با توجه به محدودیت زمان
ایستایی، بشرح زیر می باشد:
شكل مقطع تا حد ممكن حالت بیضوی داشته باشد، نصب نگهداری باید سریعا به منظور حداقل رساندن
حركات توده در برگیرنده تونل انجام گیرد. پایداری جبهه كار ، بررسی و اقدامات لازم برای نگهداری صورت
گیرد. در هر بخش از مراحل حفاری، حلقه شاتكریت مسلح باید سریعا كامل و بسته شود و در صورت امكان
برای مقاطع بزرگ كه به چند بخش تقسیم می شوند، توصیه شده كه حفر گالری ها بطور متقارن انجام شود ،
به این ترتیب توزیع تنش مجدد در لاینینگ و توده در برگیرنده به آرامی و بدون مشكل صورت می پذیرد .
در ایران از چند هزار سال پیش ، به منظور استفاده از آب های زیرزمینی ، تونل هایی موسوم به قنات

حفر می شده است . قنات یكی از ابتكارات شگفت انگیز ایرانیان است كه بر كشاورزی و آبیاری فلات ایران از
یک سو و از دیگر سو در شكوفایی تمدن و فرهنگ ایران تأثیر ماندگار داشته است . طول بعضی از این سازه
های زیرزمینی كه نوعی تونل های انتقال آب به حساب می آیند به 70 كیلومتر و یا بیشتر نیز می رسد .
تعداد قنات های ایران بالغ بر 50000 رشته برآورد شده و جالب توجه آن است كه این قناتهای متعدد طویل و
حساس از لحاظ جهت و شیب با وسایل بسیار ابتدایی حفر شده اند . موقعیت جغرافیایی كشور ایران شرایط
ویژه اقتصادی را بوجود آورده كه لزوم ایجاد شبكه های حمل و نقل كارا ، مناسب و استاندارد را ایجاب می
كند در صورتی كه این شرایط و امكان استفاده از هر یک به عنوان فرصتی مناسب جهت توسعه حمل و نقل
3
كشور را دركنارجغرافیای كوهستانی ایران مورد توجه قراردهیم , به نیاز فوق العاده كشور به حفر تونل های
آب ، راه و راه آهن پی برده می شود . در قرن حاضر ، پیشرفت تكنولوژی از یک سو و افزایش روز افزون
جمعیت و نیاز آن به خدمات بیشتر از سوی دیگر ، باعث افزایش درخواست برای فضاهای عمومی شده است .
از مهمترین نقش های این خدمات ، شبكه راه های درون شهری است .
بطور كلی تونل ها با توجه به اهداف آنها به انواع زیر تقسیم می شوند :
1- تونل های معادن : به منظور دسترسی ، شناسایی و استخراج ماده معدنی
2- تونل های خدماتی : این تونل ها از خیابان های اصلی عبور می كند و برای عبور كابل های برق ،
تلفن و …. ، لوله های فاضلاب ، گاز و …..
3- تونل های ارتباطی : تونل های راه آهن ، مترو ، راه و …
4- فضاهای زیرزمینی : كه به منظور الف ) احداث تاسیساتی از قبیل استخر ، مجموعه های ورزشی و …
ب ) احداث نیروگاه در زیرزمین و انبارها از قبیل نیروگاه برق ، پناهگاه های جنگ ، انبار مواد سوختی ،
نیروگاه اتمی (نروژ ، سوئد ، سوئیس و فرانسه) و …